NL EN
DONEER NU!

Nieuwe editie ‘Feiten en cijfers over alcohol’ samengesteld

3 september 2024

Het Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid STAP heeft een nieuwe editie van 'Feiten en cijfers over alcohol' samengesteld. Het handzame 4-pagina's tellende document geeft een overzicht van een 30-tal zo recent mogelijke kerncijfers over alcoholgebruik, alcoholschade en alcoholbeleid.

Alcoholverkoop in Nederland
Op basis van verkoopcijfers en accijnsinkomsten weten we dat er in 2023 ca. 1 miljard liter alcoholhoudend bier is verkocht, ca. 340 miljoen liter wijn en ca. 65 miljoen liter gedistilleerde drank. Omgerekend betekenen deze cijfers dat er in 2023 per hoofd van de bevolking 6,6 liter pure alcohol is geconsumeerd. Naar schatting zijn er in Nederland zo’n 70.000 verkooppunten waar legaal alcohol wordt verkocht of geschonken.

Zelfrapportage alcoholgebruik
Uit vragenlijstonderzoek weten we dat 8 miljoen mensen aangeven meer te drinken dan de Gezondheidsraad adviseert (‘drink geen alcohol of in ieder geval niet meer dan één glas per dag’). Zo’n 1,5 miljoen mensen geven aan elke week overmatig te drinken (meer dan 21 glazen voor mannen; meer dan 14 glazen voor vrouwen) en/of tenminste één keer per week meer dan 5 resp. 4 glazen op één dag (bingedrinken). Er wordt vanuit gegaan dat dit een onderschatting is, want de betrouwbaarheid van onderzoek naar drankgebruik is laag. De werkelijke consumptie is dikwijls een stuk hoger dan wat men opgeeft.

Individuele problemen door alcohol
Beter is dan ook niet te kijken naar het zelfgerapporteerd gebruik, maar naar de problemen die drinkers zeggen te hebben als gevolg van hun alcoholgebruik. Zo ervaren bijna 1,9 miljoen volwassenen lichamelijke, mentale of sociale problemen door hun drinken. En zo’n 700.000 mensen hebben een vastgestelde alcoholstoornis. Denk daarbij aan controleverlies, onthoudingsverschijnselen en verminderd functioneren, zoals tekortschieten op werk, tijdens studie of thuis.

Consequenties voor de zorg
Alcoholgebruik heeft consequenties voor de zorg. Het cijferoverzicht van STAP geeft enkele voorbeelden. In 2022 zijn 29.000 mensen door alcohol op de Spoedeisende hulp van een ziekenhuis of een huisartsenpost beland. En jaarlijks zijn er in Nederland ca. 4.200 nieuwe gevallen van kanker door alcoholgebruik.

Sterftecijfers
In totaal stierven in 2021 volgens schattingen in het kader van de Global Burden of Disease Study 5.915 mensen in Nederland (mede) als gevolg van alcoholgebruik. Hoog scoren kanker, hart- en vaatziekten en aandoeningen aan lever en alvleesklier.

Alcoholgebruik en zwangerschap
Volgens een voorzichtige schatting van enkele jaren terug hebben zo’n 44.000 kinderen in Nederland schade opgelopen doordat hun moeder tijdens de zwangerschap dronk. Men noemt dat FASD (Foetaal Alcohol Spectrum Disorders). Kenmerken van FASD zijn: snel overprikkeld raken, een slecht geheugen hebben en zich niet goed kunnen gedragen in een sociale omgeving. Maar soms gaat het om zwaardere schade. Het kind heeft dan een groeiachterstand, afwijkende gezichtskenmerken én neurologische beschadigingen. In dat geval spreekt men wel van het Foetaal Alcohol Syndroom (FAS).

Veel Nederlanders willen maatregelen om alcoholgebruik te beperken
Opinieonderzoek maakt duidelijk dat veel Nederlanders inmiddels ervan overtuigd zijn dat alcoholgebruik risico’s met zich brengt. Er is brede steun voor het plaatsen van gezondheidswaarschuwingen op flessen drank en voor een reclameverbod. Ook zijn veel mensen tegen een nieuw wetsvoorstel dat ‘blurring’ wil toestaan. Dat betekent dat zij niet willen dat alcohol wordt verkocht en geschonken bij bijvoorbeeld de kledingwinkel, de boekwinkel en de kapper.

Alcoholbeleid
Als je het alcoholbeleid in Nederland vergelijkt met andere EU-landen dan valt op dat er diverse lidstaten zijn met hogere accijnstarieven en lagere grenzen voor rijden onder invloed. Ook zijn er inmiddels 4 EU-landen (Frankrijk, Duitsland, Litouwen en Ierland) met wetten waarin gezondheidswaarschuwingen op flessen drank verplicht zijn gesteld. Nederland kent – net als de meeste andere EU-landen - een alcoholleeftijd van 18 jaar. Op het terrein van alcoholreclame is Nederland echter het enige land dat de EU-regels rond alcoholreclameboodschappen niet in wetgeving heeft vastgelegd.

Nieuwe editie ‘Feiten en cijfers over alcohol’ samengesteld

factsheet-feiten-en-cijfers-over-alcohol-def.-2024-08.pdffactsheet-feiten-en-cijfers-over-alcohol-def.-2024-08.pdf (2,15 MB)

Laatste nieuws