NL EN
DONEER NU!

Data-experiment: alcohol in 1 op de 5 filmpjes die tiener op TikTok ziet

31 augustus 2022

In bijna 1 op de 5 filmpjes die een 13-jarige op TikTok ziet, wordt gedronken, geproost of is op een andere manier alcohol te zien. Dit blijkt uit een experiment van journalistiek onderzoeksplatform Pointer van de KRO-NCRV. Staatssecretaris van Volksgezondheid Maarten van Ooijen is geschokt: "Dit is dramatisch."

Onderzoeksjournalisten van Pointer openden een TikTok-account als 13-jarige en scrolden een uur lang op het sociale media-platform. Ze voerden zoekopdrachten in als ‘drank challenge’ en ‘drankjes mixen’ om het algoritme van TikTok te voeden en kregen in een uur tijd ruim 200 video’s te zien met drank.

Dat er zoveel alcohol te zien is op TikTok is opmerkelijk, omdat het op televisie bij wet verboden is om voor 21 uur alcoholreclame te maken of tegen een vergoeding alcohol te laten zien, juist om kinderen te beschermen. Voor sociale media is deze wettelijke regel er niet en kan er dus niet gehandhaafd worden. "De Mediawet is opgesteld in een tijd waarin het online aanbod totaal anders was dan dat het nu is", laat een woordvoerder van het Commissariaat voor de Media weten.

Of de filmpjes reclame zijn vanuit de alcoholsector of dat videomakers gewoon graag filmpjes maken met alcohol, is niet duidelijk. De alcoholindustrie zegt dat zij geen reclame maken op TikTok en ook TikTok geeft bij Pointer aan dat alcoholreclame verboden is op hun platform. Een TikTokker die video’s maakt met de naam ‘Shotje van de week’ zegt erover tegen Pointer: "Was het maar waar dat ik ervoor betaald kreeg." Hij maakt de video’s vooral voor zijn eigen naamsbekendheid en weet dat ook minderjarigen het zien: "Heb je dan een maas in de wet te pakken of doe je gewoon wat je leuk vindt?"

Qua invloed op het alcoholgebruik van jongeren maakt het niet uit of het reclame is. Hanneke Hendriks van de Radboud Universiteit deed er onderzoek naar: "Zelfs een vrij onschuldige post, waarin alcohol alleen op tafel staat, bleek de kans dat jongeren gaan drinken te verhogen en dit soort video’s zijn veel extremer."

Van Ooijen probeert in lijn met het Nationaal Preventieakkoord het alcoholgebruik onder tieners rigoureus omlaag te brengen, omdat het schadelijk is voor het ontwikkelende brein. "Dat kinderen dit zien, moeten we niet willen." Van Ooijen gaat ernaar kijken, maar is weinig hoopvol: "Het is praktisch heel ingewikkeld in een online social media-omgeving om dit terug te dringen. Het wordt dus niet eenvoudig om dit uit de tijdlijn van kinderen te krijgen."

Pointer, zondag 11 september om 22:10 uur bij KRO-NCRV op NPO2.

Bron: kro-ncrv.nl.

Update 10 september 2022: STIVA heeft gemeld stappen te gaan ondernemen tegen het account SterkindeKeuken. Op basis van het merkenrecht wil de alcoholbranche het account dwingen de video’s te verwijderen. Verder kijkt de STIVA nog naar andere manieren om de content te laten verwijderen.

Data-experiment: alcohol in 1 op de 5 filmpjes die tiener op TikTok ziet

Laatste nieuws

Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid STAP
Postbus 9769
3506 GT Utrecht
T: +31 (0)30-6565041
F: +31 (0)30-6565043
E: info@stap.nl