NL EN
DONEER NU!

WHO-rapport over alcoholmonopolies

3 februari 2025

WHO-rapport over alcoholmonopolies De alcoholmonopolies in landen als Finland, IJsland, Noorwegen, Zweden en de Faeröer hebben bijgedragen aan de relatief lage alcoholconsumptieniveaus in Noord-Europa en afname van de alcoholschade in die landen. Dat valt te lezen in een nieuw WHO-Europa-rapport.

Het nieuwe rapport, getiteld ‘Nordic alcohol monopolies: understanding their role in a comprehensive alcohol policy and public health significance’, benadrukt dat het retailsysteem voor alcohol van de Noord-Europese landen een model is waar andere EU-landen van kunnen leren. Vanouds werd daar immers schadelijk gedronken en was er veel alcoholschade.

De Scandinavische aanpak beperkt de beschikbaarheid van alcohol en minimaliseert de commerciële invloed door te voorkomen dat supermarkten en particuliere detailhandelaren sterke drank verkopen. De diverse staatsmonopolies – ÁTVR in IJsland, Systembolaget in Zweden, Alko in Finland, Rúsdrekkasøla Landsins op de Faeröer en Vinmonopolet in Noorwegen - opereren alle met een duidelijke missie: de volksgezondheid beschermen boven winst.

Met beperkingen op het aantal verkooppunten en verkoopuren en -dagen, strikte handhaving van leeftijdscontroles en geen marketing of kortingsprijzen, benadrukken deze monopolies dat alcohol een product is met inherente risico's. Zij behandelen alcohol niet als een gewoon consumentenproduct.

Landen met staatsmonopolies hebben een lagere alcoholconsumptie per hoofd van de bevolking vergeleken met het EU-gemiddelde en hebben over het algemeen minder alcoholschade, zoals leverziekten, kanker en hart- en vaatziekten, verwondingen en verdrinkingen.

Ondanks de sterke publieke steun en bewezen gezondheidsvoordelen van de monopolies, staat het systeem in verschillende Scandinavische landen onder druk. In Finland wordt sinds kort de verkoop van een groot deel van de alcoholhoudende dranken buiten de monopoliewinkels toegestaan en is er voortdurend debat over het toestaan van thuisbezorging van alcohol. In Zweden loopt momenteel een nieuwe rechtszaak over de onlineverkoop buiten het monopolie om en is recent een wetsvoorstel aanhangig gemaakt dat de verkoop van alcoholhoudende dranken bij de boer mogelijk maakt.

WHO-Europa roept regeringen in Europa op om gezondheid boven winst te stellen en weerstand te bieden aan de drang naar privatisering, die een wereldwijd erkend model voor het verminderen van alcoholgerelateerde schade en het beschermen van de volksgezondheidsbelangen dreigt te ontmantelen.

Bron: who.int.

who---nordic-alcohol-monopolies.pdfwho---nordic-alcohol-monopolies.pdf (2,15 MB)

Laatste nieuws

THEMA'S

Lokaal beleid

Nationaal beleid

Europees beleid

Alcoholmarketing

Feiten en cijfers

Alcohol & Zwangerschap

Alcohol & Jongeren

Alcohol & Kanker

Alcohol & Hersenen

Blurring

Alcohol & Lever

AGENDA

CONTACT

Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid STAP
Postbus 9769
3506 GT Utrecht
T: +31 (0)30-6565041
F: +31 (0)30-6565043
E: info@stap.nl