NL EN
DONEER NU!

IBO-rapport over gezonde leefstijl verschenen

4 oktober 2016

Gisteren verscheen de eindrapportage van het interdepartementaal beleidsonderzoek (IBO) 'Gezonde leefstijl'. Het IBO richt zich op de vraag welke beleidsinstrumenten het meest effectief zijn bij het bevorderen van de publieke gezondheid, waarbij gekeken wordt naar tabak, alcohol en overgewicht.

De uitspraken over effectiviteit van beleid betreffen vooral gezondheidseffecten, omdat er nog te weinig informatie beschikbaar blijkt te zijn over welvaartseffecten. In algemene zin geldt dat de meest ingrijpende instrumenten, zoals reguleren en beprijzen, vaak het meest effectief de publieke gezondheid bevorderen. Te denken valt aan rookverboden, de locatie en de tijd van de verkoop, accijnzen op alcohol en tabak en intensieve persoonlijke begeleiding bij gedragsverandering. Campagnes zijn vooral effectief ter ondersteuning van het beleid.

Uit de effectiviteitanalyse blijkt dat de meest effectieve instrumenten gelijk zijn voor de verschillende specifieke doelgroepen. Ook voor jeugd en groepen met een lage sociaaleconomische status (SES) zijn regulering en accijnzen het meest effectief. Wel geldt dat hogere accijnzen effectiever zijn voor gedragsverandering van jeugd en groepen met een lage SES, dan voor andere groepen binnen de samenleving.
De opvatting dat het leefstijlbeleid effectiever wordt door verschillende beleidsinstrumenten in samenhang in te zetten met gezamenlijke betrokkenheid van meerdere actoren, wordt breed gedeeld door zowel wetenschappers als beleidsexperts.

De IBO-werkgroep schetst op basis van haar bevindingen, en gezien de verschillende perspectieven die bestaan op de aspecten keuzevrijheid, solidariteit en paternalisme, een aantal beleidsvarianten. Voor wat betreft het alcoholbeleid zijn die als volgt:

Variant a: Eigen verantwoordelijkheid
Regulering beperkt zich tot het beschermen van de jeugd door middel van een minimumleeftijd van 18 jaar, plus accijnzen die de schadelijke gevolgen van ongezond gedrag voor anderen beprijzen. Een verhoging van de accijnzen op alcoholische drank met een lager alcoholpercentage (bier en wijn) kan daartoe wenselijk zijn. Eventueel aanvullend: schoolprogramma’s, met aandacht voor sociale competenties en weerbaarheid.

Variant b: Gezonde keuzes faciliteren
Deze variant lijkt voor wat betreft alcohol op variant a. Wel worden de accijnzen met minimaal 10% verhoogd. Verder wordt persoonlijke begeleiding bij alcoholverslaving binnen het verzekerde pakket gebracht. Optioneel is extra inzetten op de gezondheid van groepen met een lage SES met een multidisciplinaire aanpak.

Variant c: Gezondheid voorop
Extra ten opzichte van variant b. is dat ook de locaties en de tijden waarop alcohol verkocht mag worden gereguleerd worden. In deze variant is ten slotte ook ruimte om te kiezen voor aanvullende maatregelen, namelijk het beperken of verbieden van reclame voor alcohol en het afschaffen van het eigen risico bij stopbegeleiding voor zwangere vrouwen, waarvan de effectiviteit plausibel is.

Zie ook reactie kabinet op IBO Gezonde Leefstijl hier.

ibo-gezonde-leefstijl.pdfibo-gezonde-leefstijl.pdf (2,13 MB)

Laatste nieuws

Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid STAP
Postbus 9769
3506 GT Utrecht
T: +31 (0)30-6565041
F: +31 (0)30-6565043
E: info@stap.nl