19 december 2007
STAP: Kabinet en Kamer ernstig verdeeld over uitgangspunten alcoholbeleid
De kamerbehandeling van de hoofdlijnenbrief Alcoholbeleid is gisteren in verwarring geëindigd. De ministers Klink, Rouvoet en ter Horst willen dat gemeenten initiatieven gaan nemen om het beleid lokaal vorm te geven. De Kamer wil juist dat de landelijke overheid het voortouw neemt. Van Dalen, directeur van STAP: “Van een effectief alcoholbeleid zal in Nederland de komende jaren opnieuw geen sprake zijn; ook dit kabinet laat belangrijke beleidsinstrumenten onbenut, spaart te veel het bedrijfsleven en mag alleen hopen dat gemeenten er wat van gaan maken. De vrees is gerechtvaardigd dat na het echec van de oud- ministers Borst en Hoogervorst het alcoholbeleid ook in deze kabinetsperiode niet van de grond komt” .
STAP: Belangrijke beleidsinstrumenten ontbreken in het nieuwe beleid
Het voorgestelde alcoholbeleid van het kabinet laat belangrijke wetenschappelijke kennis over een effectief alcoholbeleid links liggen. Verschillende kamerleden baseren hun standpunten niet op wetenschappelijke inzichten maar op politiek pragmatisme. Belangrijke nieuwe studies (1,2,3) wijzen op het fundamentele belang van het terugdringen van het aanbod en de verkrijgbaarheid van alcohol: hogere prijzen, beperking van het aantal verkooppunten, hogere leeftijdsgrenzen en ondubbelzinnig effectieve handhaving van de wettelijke voorschriften. Voor wetenschappers is het duidelijk dat een landelijk aangestuurd algemeen ontmoedigingsbeleid effectief is.
Met name minister Klink kiest expliciet niet voor deze benadering. Hij wil geen algehele ontmoediging en spaart daarmee vooral het bedrijfsleven. Hij wil niet of nauwelijks gebruik maken van het accijnsinstrument, laat de regulering van de verkoop van alcohol aan gemeenten over, kiest niet voor een leeftijdsgrens van 18 jaar en is onverklaarbaar naïef over het effect van voorlichting. Daarmee mist zijn aanpak wetenschappelijke grondslag.
STAP: Kamerleden gemotiveerd maar verdeeld
De woordvoerders van het CDA (Joldersma), de PvdA (Bouwmeester), de SP (Leijten), de ChristenUnie (Voordewind) en de SGP (van der Vlies) blijken pleitbezorgers van een landelijk aangestuurde aanpak van het alcoholgebruik onder jongeren. Op belangrijke onderdelen van het beleid (accijnsbeleid, invoering leeftijdsgrens van 18 jaar, strafbaarstelling jongeren) lopen hun visies echter te sterk uiteen om een gezamenlijke vuist te kunnen maken.
Van Dalen: “De motivatie van de Kamer om het alcoholprobleem aan te pakken is nog niet eerder zo voelbaar geweest. Dat is winst. Teleurstellend is echter dat zij onderling te verdeeld zijn over de beleidsinstrumenten die ze willen inzetten. Het resultaat is dat een effectief beleid voorlopig uitblijft”.
STAP: Aanpak alcoholreclame is lichtpuntje
Het kabinet zal in het voorjaar een definitief wetsvoorstel indienen om alcoholreclame op radio en tv tot 21.00 uur te verbieden. Bovendien heeft Rouvoet toegezegd dat hij gaat onderzoeken of er een verbod komt op bioscoopreclame. In de Kamer is deze aanpak goed ontvangen. Meerdere kamerleden vinden dat niet alleen de hoeveelheid reclame maar ook de inhoud van de reclameboodschappen moet worden beperkt. Ze vinden dat te veel alcoholreclame te zeer gericht is op jongeren. De SP en de SGP willen verder gaan dan het kabinet en alle alcoholreclame verbieden.
Bronnen:
1.Anderson, P., & Baumberg, B. (2006). Alcohol in Europe: a public health perspective. London: Institute of alcohol Studies.
2.Babor, T., et al. (2003). Alcohol: No ordinary commodity. Research and public policy. Oxford University Press: New York.
3.Dekker, E. (2006). Beleid onder invloed: Alcoholpreventiebeleid in Nederland. STAP: Utrecht.
4.Hoofdlijnenbrief Alcoholbeleid, uitgegeven door commissies van VWS, BZK en Jeugd en Gezin, 20 november 2007.