6 september 2006
In Onderweg naar Morgen drinken acteurs twee keer zoveel als in GTST
Onderzoekers van de Radboud Universiteit hebben een verband ontdekt tussen de weergave van alcohol in de populaire Nederlandse soap Onderweg naar Morgen en het drinkgedrag van jonge kijkers. Bij de soap `Goede Tijden Slechte Tijden` werd dat verband niet ontdekt. Vooral meisjes die vaak naar Onderweg naar Morgen kijken, blijken meer te drinken dan andere jongeren.
Hoe vaker jongeren tussen 12 en 19 jaar naar Onderweg naar Morgen kijken, des te meer ze drinken. Het is niet vast te stellen of het gaat om een oorzakelijk verband.
In GTST wordt in 2005 opvallend minder alcohol gedronken dan in 2004. In dat jaar kwam GTST in het nieuws vanwege het geconstateerde alcoholgebruik in de serie door de acteurs. Het nieuwe onderzoek is in samenwerking met STAP uitgevoerd.
Elke 5 minuten een drankje
Uit het onderzoek dat in het najaar van 2005 werd uitgevoerd bleek dat in de soap `Onderweg naar Morgen` elke 5 minuten alcohol wordt gedronken; in `Goede Tijden Slechte Tijden` is dit elke 10 minuten. Uit een eerdere studie in 2004 bleek dat de acteurs in GTST ook één drankje per 5 minuten dronken. In het nieuwe onderzoek blijkt dit aantal inmiddels gehalveerd.
Een deel van de scènes speelt zich af in gelegenheden waar drank centraal staat, zoals café`s of restaurants. Bovendien wordt alcohol voornamelijk geconsumeerd in sociale situaties, en bijna nooit geassocieerd met negatieve consequenties.
Soaps vooral populair onder jongeren
Nederlandse soaps zijn populair onder jongeren. 14,5% van de jongeren kijkt drie of meer dagen per week naar OnM, en maar liefst 29,5% kijkt zeer regelmatig naar GTST. Meisjes kijken veel vaker naar soaps dan jongens. 14.8% van de meisjes tegen 3.2% van de jongens kijkt 4 of 5 dagen per week naar OnM. Er zijn geen verschillen gevonden in opleiding of leeftijd. Meisjes kijken ook vaker naar GTST dan jongens: 33.9% van de meisjes en 6.9% van de jongens kijkt 4 of 5 dagen per week. Jonge adolescenten kijken iets vaker naar GTST dan oudere. Laag opgeleide jongeren kijken vaker dan gemiddeld of hoog opgeleiden. Onderweg naar Morgen wordt om 19.00 uur uitgezonden op de jongerenzender BNN. GTST staat elke werkdag om 20.00 uur op RTL4 geprogrammeerd.
Favoriete acteurs drinken het meest
Vooral de onder jongeren favoriete acteurs blijken het meest te drinken. Het gebruik van alcohol wordt in de soaps bijna nooit met negatieve consequenties geassocieerd.
Meisjes blijken extra gevoelig
Vooral meisjes blijken gevoelig voor de alcoholconsumptie in Onderweg naar Morgen. Hoe vaker zij naar OnM kijken, des te meer alcohol ze drinken. Voor jongens is het verband minder eenduidig.
Alle uitzendingen van de soaps OnM en GTST zijn gedurende zes weken in het najaar van 2005 onderzocht. De hoeveelheden alcohol gedronken per acteur, de situatie van consumptie, het tijdstip van consumptie en de soort alcoholische drank zijn geanalyseerd.
Vervolgens werden 2190 scholieren tussen 12 en 19 jaar van verschillende middelbare scholen in Nederland ondervraagd over hun kijkgedrag en hun drinkgedrag. Getest werd of het zien van drinkende acteurs verband houdt met het alcoholgebruik van adolescenten.
"De langdurige herhaling van dit soort beelden resulteert bij kijkers in een verwrongen idee van de werkelijkheid. Vooral tienermeisjes worden hier waarschijnlijk gemakkelijk door beïnvloed", aldus Wim van Dalen van STAP (Stichting Alcoholpreventie). Het nieuwe seizoen van Onderweg naar Morgen is vorige week van start gegaan.
STAP (Stichting Alcoholpreventie)
Dhr. ir. W.E. van Dalen, directeur
T: 030-6565041 M: 06 5329 5544
E: stap@alcoholpreventie.nl
www.stap.nl
Prof dr. Rutger Engels
Behavioural Science Institute
Radboud Universiteit Nijmegen
r.engels@bsi.ru.nl
Bronnen:
• R.C.M.E. Engels, D. ter Braak, S. Eyndhoven, & E. Rommes. The Impact of Alcohol Portrayal in Soaps on Adolescent Drinking. Under Review.
• Van Hoof, J. (2004). Alcohol in Goede Tijden Slechte Tijden. De soapster als drinking voorbeeld. STAP: Utrecht.
• Factsheet `Rol alcohol in Goede Tijden Slechte Tijden`
Een onderzoek naar de weergave van alcohol in de soap-serie GTST. STAP, 2004.
• Factsheet `Alcohol in soaps gerelateerd aan drinkgedrag van jongeren`. STAP, 2006.