21 november 2007
STAP: ”Kabinet laat belangrijke landelijke kansen liggen en riskeert versnipperd lokaal beleid”.
STAP is teleurgesteld over het ontbreken van voldoende landelijke maatregelen in de nieuwe 'Hoofdlijnenbrief Alcoholbeleid’ die het kabinet gisteren heeft uitgebracht. Om de zeer ernstige situatie met betrekking tot het alcoholgebruik onder jongeren effectief aan te pakken zal in de allereerste plaats het aanbod van alcohol moeten worden beperkt. STAP: Het kabinet verzuimt om alcohol substantieel duurder te maken, om nu de zoete mixdranken uit de supermarkt te halen en om een landelijke grens van 18 jaar in te voeren. Niet de landelijke overheid maar de gemeenten krijgen nu een centrale rol toebedacht om overmatig drinken aan te pakken.
STAP is positief over de uitdaging die gemeenten krijgen voorgeschoteld hoewel het nog onduidelijk is of de gemeenten voldoende bereid en in staat zijn om deze rol te vervullen.
De voorgestelde wettelijke beperking van alcoholreclame op radio en tv tot 9 uur ’s avonds beschouwt STAP als de eerste fase op weg naar een totaal verbod op alcoholreclame en -sponsoring in Nederland.
Gemeentelijke maatregelen worden speerpunt alcoholbeleid
Het kabinet is gevoelig gebleken voor recente inspanningen van een aantal actieve gemeenten om de alcoholproblematiek lokaal of regionaal aan te pakken.
Deze gemeenten worden zwaar beloond: de controle op naleving van de Drank- en Horecawet wordt een gemeentelijke taak, gemeenten kunnen het bezit van alcohol door jongeren op straat strafbaar stellen, openingstijden van de horeca koppelen aan leeftijden, de happy hours verbieden en ze kunnen zelf besluiten of ze één leeftijdsgrens van 18 jaar (voor de verstrekking van bier, wijn en sterke drank) willen invoeren.
STAP is blij met de erkenning die actieve gemeenten van het kabinet krijgen maar vindt dat het kabinet doorslaat. Wim van Dalen, directeur van STAP: ”Een versnippering van het lokale beleid ligt op de loer. Bovendien is de effectiviteit van het alcoholbeleid een optelsom van een krachtig landelijk én lokaal beleid. En ten aanzien van landelijke maatregelen schieten de plannen van het kabinet nog ernstig tekort. Bovendien hebben de nieuwe regels alleen effect als ook de handhavingscapaciteit op gemeentelijk niveau structureel wordt versterkt. En dat aspect wordt in beleidsnota onvoldoende gegarandeerd”.
Oorzaak alcoholproblematiek onder jongeren wordt nu ook bij het bedrijfsleven gelegd.
In de hoofdlijnenbrief Alcoholbeleid wordt een scherpe analyse gepresenteerd van de oorzaken van het hoge alcoholgebruik onder jongeren. In deze analyse wordt het bedrijfsleven niet gespaard. Voor het eerst maakt het kabinet duidelijk dat het bedrijfsleven mede debet is aan de alcoholproblematiek. Gewezen wordt op de erbarmelijke naleving van de leeftijdsgrenzen door de alcoholverstrekkers, op de introductie van zoete mixdranken in de jaren 90 (door de producenten) en op de te lage prijzen van alcohol (o.a. in de supermarkten). Wim van Dalen, directeur van STAP: ”Uit de gepresenterde scherpe analyse van het kabinet volgt helaas niet een daaropaansluitende aanpak. De zoete mixdranken blijven vooralsnog gespaard, de alcoholprijzen zullen de komende jaren laag blijven en er is nog geen garantie dat de leefdtijdsgrenzen beter worden bewaakt. Positief is dat een begin gemaakt wordt met de aanpak van alcoholreclame”.
Samenvattende visie van STAP
STAP is van mening dat in het nieuw voorgestelde beleid een uniforme krachtige landelijke stellingname tegenover de huidige alcoholproblematiek ontbreekt. Het kabinet laat de effectiviteit van haar voorstel sterk afhangen van de bereidheid van een aantal gemeenten om lokale maatregelen te nemen. Daarmee vreest STAP dat ook het nieuwe kabinet achter de feiten blijft aanhollen. De voorgestelde lokale maatregelen krijgen het stempel van uitzondering op de regel. Er gaat de suggestie van uit dat alcoholproblemen onder jongeren per gemeente sterk uiteenlopen terwijl het om een collectief probleem gaat. Dit probleem vraagt in de eerste om een krachtige landelijke stellingname tegen de grote verkrijgbaarheid van alcohol, de lage prijs, de alom aanwezige reclame en de normvervaging bij verstrekkers en ouders.
NB: Het Trimbos-instituut, het NIGZ, GGZ Nederland, GGD Nederland en STAP hebben eveneens een gezamenlijke reactie op de beleidsbrief gestuurd naar de relevante commissies van het parlement. Deze brief is te vinden op de websites van de organisaties.