NL EN
DONEER NU!

Aantal alcoholreclamespotjes na 9 uur ’s avonds verdrievoudigd

27 december 2011

Effect van wettelijk verbod op alcoholreclame tussen 6 uur ’s morgens en 9 uur ’s avonds teniet gedaan; 12-17 jarigen zien in 2010 meer alcoholreclames dan voorheen.

Om jongeren te beschermen tegen de nadelige invloed van alcoholreclame is in de Mediawet een zogenaamd “tijdslot” tussen 6 uur ’s morgens en 9 uur ’s avonds opgenomen. Reclame voor alcohol op radio en tv tussen die twee tijdstippen is vanaf 2009 verboden. Uit een evaluatie-onderzoek van het Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid (STAP) blijkt nu dat dit “tijdslot” bij 12-17 jarigen geen effect heeft gehad. De reden is dat de alcoholproducenten na invoering van het “tijdslot” het aantal tv-reclameboodschappen na 9 uur ’s avonds hebben verdrievoudigd.

Nieuwe wet: geen radio- en tv-reclame meer overdag en in de vroege avond
Vanaf 1 januari 2009 is het verboden om tussen 6.00 uur ’s morgens en 9 uur ’s avonds alcoholreclame uit te zenden via radio en tv. Het doel van deze wet is om de hoeveelheid alcoholreclameboodschappen waaraan jongeren worden blootgesteld terug te dringen. Het jaar 2009 was een overgangsjaar. In 2010 zou er geen enkele alcoholreclame tussen 6 uur ’s morgens en 9 uur ’s avonds meer te zien mogen zijn. Sponsoring van programma’s door alcoholproducenten bleef volgens de Mediawet wel toegestaan, zowel vóór als ná 9 uur ’s avonds, zij het binnen het “tijdslot” onder beperkingen.
Het Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid STAP heeft in opdracht van het Ministerie van VWS het “tijdslot” voor alcoholreclame geëvalueerd. Nagegaan is wat de invloed is geweest van de invoering van de tijdsrestrictie op de hoeveelheid alcoholreclameboodschappen op radio en tv in 2009 (het overgangsjaar) en in 2010 (toen de wet volledig van kracht was). Data van de Stichting KijkOnderzoek geven inzicht in het bereik van de alcoholreclame op tv bij minderjarigen in 2009 en 2010 vergeleken met 2007.

Invloed alcoholreclame: 12-17 jarigen vormen grootste risicogroep
Onderzoek wijst uit dat alcoholreclame schadelijk is voor jongeren. Blootstelling aan alcoholreclame leidt zowel op korte termijn - in de vorm van een direct imitatie effect - als op lange termijn tot een
verhoogde consumptie van alcohol (Anderson et al., 2009; Engels et al., 2009). De grootste risicogroep zijn jongeren van 12 tot 17 jaar: zij beginnen net met drinken, zijn gevoeliger voor alcoholreclame en zien relatief meer alcoholreclame dan de jongeren onder de 12 jaar.

Invoering “tijdslot”: na 9 uur ’s avonds nu drie keer zoveel alcoholreclame op tv
Het totale aantal alcoholreclames tussen 9 uur ‘s avonds en 6.00 uur ’s ochtends (de tijdsperiode waarin nog wél voor alcohol mag worden geadverteerd) is met 245,2% gestegen ten opzichte van 2008 (van 7.140 in 2008 naar 16.031 in 2009, naar 24.646 in 2010). Er is sprake van een ruime verdriedubbeling van het aantal spotjes ná 9.00 uur ’s avonds (3,5 keer zo veel als vóór het “tijdslot” werd ingesteld). Direct na 9 uur ’s avonds (tussen 9 uur en 10 uur ’s avonds), als er nog een behoorlijk aantal jongeren naar tv kijkt, is het aantal spotjes toegenomen met 132,8% (van 2.313 in 2008 naar 5.385 in 2010).

Het totale aantal tv-spotjes voor alcohol is na de invoering van het “tijdslot”’ op 1 januari 2009 niet afgenomen maar toegenomen, van 12.727 spotjes in 2008 naar 16.496 in 2009 tot 24.945 in 2010. Er werden in 2010 gemiddeld 68 alcoholreclames per dag op televisie uitgezonden.

Invoering “tijdslot”: na 9 uur ‘s avonds nu 2,5 keer zoveel alcoholreclame op de radio
Het totale aantal alcoholreclames op de radio tussen 9 uur ’s avonds en 6 uur ’s ochtends (de tijdsperiode waarin nog wèl voor alcohol mag worden geadverteerd) is in 2010 met 148,9% gestegen t.o.v. 2008 (van 659 in 2008 naar 1.640 in 2010). Kortom, er is in 2010 sprake van ongeveer 2,5 keer zo veel radiospotjes ná 9 uur ’s avonds als vóórdat het “tijdslot” werd ingesteld.

Nieuwe reclamebepalingen blijken geen effect te hebben voor 12-17 jarigen
Vanwege de ruime verdriedubbeling van het aantal alcoholreclames op televisie tussen 9 uur ’s avonds en 6.00 uur ’s morgens is het bereik van deze alcoholreclameboodschappen gestegen.
Op basis van de data van Stichting KijkOnderzoek (SKO) die zijn ingekocht over het hele jaar 2010, blijkt dat met name de ‘risicogroep’ van 12-17 jarigen in 2010 significant meer alcoholreclames ziet dan voorheen. De data wijzen uit dat er momenteel direct ná 9 uur ’s avonds meer minderjarigen aan alcoholreclame worden blootgesteld en dat zij meer alcoholreclames zien dan vóór de introductie van het “tijdslot” verspreid over de hele dag.
Kortom, gemiddeld genomen komt bijna 1 op de 2 minderjarigen (± 1,1 miljoen in totaal) wekelijks direct na 9 uur ’s avonds in aanraking met alcoholreclame op televisie. Dit is meer dan werd gevonden in 2007 en 2009 (in een selectie van vier weken).

Winstpunt van de nieuwe wet
Ondanks dat onder nieuwe wet meer jongeren met alcoholreclame worden geconfronteerd dan voorheen, worden er vóór 9 uur ’s avonds 2,4 miljoen jongeren niet meer door alcoholcommercials bereikt. Daarbij zij aangetekend dat sponsoring nog wel onder voorwaarden is toegestaan.

Weinig overtredingen op de tv van het “tijdslot”
Omdat de alcoholreclamebeperking uit de nieuwe Mediawet zich in 2009 in een overgangstermijn bevond, zijn er in 2009 nog kleine aantallen alcoholreclames uitgezonden binnen de tijdsrestrictie (N=465). In 2010 had dit aantal nul moeten zijn. Echter, de data van Nielsen Media wijzen uit dat er in 2010 nog 84 ‘reguliere’ alcoholcommercials zijn uitgezonden binnen de tijdsrestrictie (m.n. door RTL 4;
45 keer). De RTL Group zendt uit vanuit Luxemburg en valt buiten de reikwijdte van het Nederlandse Commissariaat voor de Media, maar heeft toegezegd zich aan het “tijdslot” voor alcoholreclame te zullen houden.

Veel overtredingen op de radio van het “tijdslot”
Het totale aantal radiocommercials tussen 6.00 uur ’s morgens en 9 uur ’s avonds is van 2008 naar 2010 gedaald met 61,1% (van 5.639 in 2008 naar 2.191 in 2010). De daling in het aantal spotjes
binnen het “tijdslot” had echter 100% moeten zijn. Van de 2.191 radiospots voor alcoholhoudende dranken binnen het “tijdslot” werden er 1.115 uitgezonden door Radio 538 - onderdeel van RTL Nederland.

Reclamebestedingen in 2010 met 25 miljoen euro gestegen
De bestedingen van de alcoholadverteerders (aan zendtijd) voor het medium televisie kwamen in 2010 uit op ruim 82 miljoen euro. Dit is ruim 28,5 miljoen euro meer dan in 2008. Aan radioreclame werd in 2010 bv. bijna 2 miljoen euro besteed (versus bijna 3,5 miljoen euro in 2008).

Onderzoeksrapport: ‘Evaluatie van de alcoholreclamebeperking op radio en televisie in 2009 en 2010’. Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid -STAP- Utrecht, juli 2011. In het rapport staan aanbevelingen vermeld voor o.a. aanpassing van het tijdslot.

Referenties:
1. Anderson, P., Hastings, G., Angus, K., de Bruijn, A. (2009). Impact of alcohol advertising and media exposure on adolescent alcohol use: a systematic review of longitudinal studies. Alcohol and Alcoholism, published online, January 14, 1-15.
2. Engels, R.C.M.E., Hermans, R., Van Baaren, R.B., Hollenstein, T., & Bot, S.M. (2009). Alcohol Portrayal on Television Affects Actual Drinking Behaviour. Alcohol & Alcoholism, 44, 244-249.

-------------------------------------------------------------------
Voor meer informatie:
Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid STAP
Dhr. ir. W.E. van Dalen, directeur
Tel: 030-6565041 / 06-53295544
E-mail: info@stap.nl; Internet: www.stap.nl
Utrecht, 27 december 2011

evaluatie-van-de-alcoholreclamebeperking-op-radio-en-televisie-in-2009-en-2010-2.pdfevaluatie-van-de-alcoholreclamebeperking-op-radio-en-televisie-in-2009-en-2010-2.pdf (2,76 MB)

Persberichten

Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid STAP
Postbus 9769
3506 GT Utrecht
T: +31 (0)30-6565041
F: +31 (0)30-6565043
E: info@stap.nl