Wetenschappers luiden noodklok over de invloed van alcoholreclame op jongeren

10 januari 2017

Jongeren worden veelvuldig blootgesteld aan omvangrijke, agressieve alcoholreclame, zo blijkt uit nieuwe studies die vandaag zijn gepubliceerd in het tijdschrift Addiction (1). Het effect van deze alcoholreclame onder meer via tv, indirect via sponsoring en in toenemende mate via sociale media is dat jongeren op jonge leeftijd beginnen met drinken. Bovendien gaan jongeren die al drinken, meer drinken als gevolg van reclame. In veel landen is de regelgeving rond alcoholreclame door de alcoholproducenten zelf opgesteld. Dit wordt zelfregulering genoemd. Omdat uit onderzoek blijkt dat zelfregulering onvoldoende bescherming biedt tegen alcoholreclame die riskant is voor jongeren, pleiten experts voor invoering van effectieve wettelijke regelgeving.

Oproep aan overheden
Professor Thomas Babor van de University of Connecticut (VS): "Geen enkel ander legaal product dat zo schadelijk is voor de gezondheid wordt zo wijdverspreid gepromoot en geadverteerd als alcohol." De nieuwe studies leveren een schat aan informatie om overheden te ondersteunen in hun inspanning om kinderen en andere kwetsbare bevolkingsgroepen te beschermen tegen blootstelling aan alcoholmarketing."

Dr. Chris Brookes van het UK Health Forum: "Overheden hebben eerder ingestemd met zelfreguleringen vanuit de alcoholindustrie. Echter, er kan niet langer beweerd worden dat deze zelfreguleringen werken om jongeren te beschermen. In een literatuurstudie van meer dan 100 onderzoeken toonde geen enkel onderzoek aan dat zelfregulering vanuit de alcoholindustrie effectief is."

Als voorbeeld wordt het marketinggedrag van Heineken aangehaald. De internationale experts beschouwen het als een ramp dat Heineken steeds verder gaat op het gebied van sponsoring, met name bij de Formule 1 sport. Hiermee worden ieder jaar wereldwijd 400 miljoen tv-kijkers bereikt (2). Ir. Wim van Dalen, directeur van het Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid STAP: "Deze vorm van sponsoring bereikt wereldwijd vele miljoenen jongeren; bovendien wordt alcohol op een positieve wijze geassocieerd met autorijden, iets wat absoluut niet door de beugel kan."

Aanbevelingen
De aanbevelingen van de internationale experts zijn als volgt:
• Een volledig verbod op alcoholreclame, promotie en sponsoring is de meest effectieve maatregel.
• Regelgeving moet wettelijk worden vastgelegd en moet worden gehandhaafd door competente nationale of lokale autoriteiten.
• Regelgeving moet onafhankelijk zijn van de alcoholindustrie, aangezien hun primaire belang ligt in een groeiend marktaandeel en het maximaliseren van winst.
• Een wereldwijde overeenkomst over alcoholmarketing zou steun bieden aan landelijke inspanningen bij het komen tot een compleet verbod op alcoholreclame, promotie en sponsoring.
• Samenwerking met andere organisaties om marketing van andere mogelijk schadelijke producten te beperken (bijvoorbeeld suikerhoudende dranken, tabak), moet worden aangemoedigd en ondersteund.

- Einde bericht -

Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid STAP
EUCAM (European Centre for Monitoring Alcohol Marketing)
Contactpersoon: Dhr. ir. W.E. van Dalen, directeur STAP
030-6565041 / 06 53295544
www.stap.nl en www.eucam.info

(1) Babor, T.F., Jernigan, D., Brookes, C. (eds.) The Regulation of Alcohol Marketing: From Research to Public Health Policy. Addiction, Volume 112 Supplement 1 January 2017. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/add.v112.S1/issuetoc
(2) http://www.rtlgp.nl/item/59046/heineken_stapt_formule_1_in_als_global_partner

Persberichten

• Jongeren zien veel alcoholreclame op straat (10 apr 2024)
• Nog meer verkooppunten voor alcohol? (11 dec 2023)
• Doorbraak in Europese alcoholwetgeving (22 mei 2023)
• VVD probeert wetsvoorstel over verruiming alcoholverkoop (blurring) er snel door te drukken (18 apr 2023)
• Bezoek aan de supermarkt en alcoholreclame in de media: bron van stress voor veel (ex-)alcoholverslaafden (27 mrt 2023)
• De naam ‘Scotch Investments’ op shirt van spelers hockeyclub Den Bosch is geen alcoholreclame, maar 'Scotch Whisky International' wel? (19 dec 2022)
• NVDI en STAP: huidige samenstelling Alcoholtafel van het Nationaal Preventieakkoord leidt niet tot gewenste resultaat (5 okt 2022)
• Nieuwe publicatie over de lobby-strategieën van de alcoholindustrie (26 sep 2022)
• Reclame Code Commissie: Heineken promoot overmatig alcoholgebruik (12 jul 2022)
• Toename binge drinken onder minderjarige jongeren (15 mrt 2022)
• STAP verbijsterd over regeringsplannen blurring (15 dec 2021)
• Accijns op alcohol al 6 jaar niet aangepast aan inflatie (15 sep 2021)
• WHO: burgers hebben recht op eerlijke informatie over alcohol en kanker (27 mei 2021)
• Alcoholgebruik belangrijke risicofactor voor sterfte (10 nov 2020)
• Reclame voor goedkope alcohol vanwege corona onverantwoord (23 apr 2020)
• Veel media-aandacht voor de gezondheidsrisico’s van alcohol in Nederland; alcoholproducenten lijken nerveus te worden (23 jan 2020)
• Alcoholgebruik in Nederland de afgelopen 5 jaar stabiel (19 nov 2019)
• Oproep aan onze Olympische sporters: ga niet akkoord met nieuwe deal van NOC*NSF met Heineken (14 okt 2019)
• Oproep aan gemeenten om jongeren in te zetten bij toezicht op alcoholleeftijdsgrens (16 sep 2019)
• WHO-Europa: veel sterfgevallen door alcohol, vooral onder jongeren en jongvolwassenen (4 sep 2019)
• Lidstaten WHO weinig succesvol in beperken alcoholproblematiek (1 jul 2019)
• Stuntprijzen voor alcohol vragen om ingrijpen overheid; zelfregulering faalt (18 apr 2019)
• De WHO rapporteert over het alcoholgebruik in Nederland: groeiende kloof tussen drinkers en niet-drinkers (24 sep 2018)
• Kinderprogramma Het Klokhuis haalt programma over alcohol van internet na klacht STAP (18 sep 2018)
• Alcohol nog steeds gemakkelijk verkrijgbaar voor jongeren onder de 18 jaar (23 jul 2018)
• Kunnen kinderen en jongeren de verleiding van een alcoholijsje weerstaan? (16 mei 2018)
• Daling alcoholconsumptie in Nederland gestopt (14 mei 2018)
• Heineken maakt slim gebruik van zwakte van reclamecode (1 mei 2018)
• KNVB gaat verbod op bier drinken op tribunes betaald voetbal schrappen (9 apr 2018)
• Ook licht alcoholgebruik verhoogt het risico op borstkanker (31 jan 2018)
• Reclame Code Commissie: Wijnvoordeel.nl op sportshirt mag niet (30 jan 2018)
• Gezondheidsorganisaties bezorgd over mogelijke verruiming Drank- en Horecawet (18 sep 2017)
• Nederlandse gezondheidsorganisaties willen effectiever alcoholbeleid (29 aug 2017)
• Rotterdam negeert standpunt Tweede Kamer inzake blurring (11 apr 2017)
• VVD wil alle remmen losgooien bij alcoholverkoop (10 mrt 2017)
• Nederlandse gemeenten krijgen brief van staatssecretaris Van Rijn over blurring (27 feb 2017)
• Reclame-actie Albert Heijn voor bier aangeklaagd (30 jan 2017)
• Wetenschappers luiden noodklok over de invloed van alcoholreclame op jongeren (10 jan 2017)
• Nederland moet kans grijpen om Europese wetgeving over alcoholreclame aan te scherpen (2 dec 2016)
• Gezondheidsorganisaties lanceren Alcoholmanifest (1 nov 2016)
• Duurdere drank spaart levens (21 okt 2016)
• Biertje bij kapper is en blijft strafbaar (14 jul 2016)
• Gemeente Hengelo te scheutig met ontheffing voor wijnproeverijen (20 apr 2016)
• Alcoholbranche zaait twijfel over alcoholrichtlijn Gezondheidsraad (21 mrt 2016)
• Aantal ziekenhuisopnames van jongeren vanwege alcoholgebruik in 2015 opnieuw toegenomen (8 mrt 2016)
• Anoniem onlineprogramma voor stoppen alcoholgebruik tijdens zwangerschap blijkt effectief (29 feb 2016)
• Inzet mystery-shoppers bij gemeentelijk handhaving alcoholleeftijd: ei van Columbus? (1 feb 2016)
• Van Rijn (VWS) geeft VNG flinke tik op de vingers (19 jan 2016)
• De slappe knieën van alcoholverkopers (15 dec 2015)
• Horeca in Nederland: open tot in de kleine uurtjes (10 sep 2015)
• Bier promoten als ‘kraanwater’ mag van Reclame Code Commissie (31 aug 2015)
• Ook ‘verantwoord’ alcoholgebruik vergroot risico op kanker (4 jun 2015)
• Meer jongeren in ziekenhuis na te veel drank (16 feb 2015)
• Nuchter door de feestdagen met ‘Negen Maanden Niet’ (23 dec 2014)
• Meeste gemeenten houden toezicht op alcoholverstrekking, maar beboeten nauwelijks (26 sep 2014)
• Kennis over relatie alcohol en kanker bereikt burger onvoldoende (26 aug 2014)
• Daling aantal alcoholvergiftigingen bij jongeren stagneert (27 mei 2014)
• Binge drinken verstoort vermogen tot concentreren en geheugen (18 mrt 2014)
• Alcohol verdwijnt op schoolfeesten (10 feb 2014)
• CBL interpreteert Drank- en Horecawet onjuist (9 jan 2014)
• Nederland scoort in Europa slecht met naleving van alcoholleeftijd (18 okt 2013)
• Gemeenten hebben zware dobber aan nieuwe toezichtrol Drank- en Horecawet (11 jul 2013)
• Aantal kinderen met alcoholvergiftiging licht gedaald (21 jun 2013)
• Alcoholindustrie onderschat het bereik van alcoholreclame onder jongeren (22 apr 2013)
• Hartstichting en STAP willen strengere controles aan de grens (12 apr 2013)
• Wettelijke leeftijdsgrens alcoholverkoop definitief naar 18 jaar (1 mrt 2013)
• Vooral in Nederland ruime keus in sterke bieren (21 dec 2012)
• Alcoholadvies voor zwangere vrouwen in Nederland niet eenduidig; zorgverleners in gesprek over nulnorm (5 dec 2012)
• Grote belangstelling gemeenten voor nieuwe mogelijkheden alcoholbeleid (29 okt 2012)
• Gemiddelde alcoholconsumptie Europeaan kan kanker veroorzaken (19 okt 2012)
• Koninklijke Horeca Nederland (KHN) vreest invoering leeftijdsgrens van 18 jaar bij alcoholverstrekking (15 okt 2012)
• Optimale naleving leeftijdsgrenzen alcoholverkoop in de supermarkt en slijterij haalbaar (19 sep 2012)
• Nieuwe Drank- en Horecawet wekt veel interesse bij gemeenten (14 sep 2012)
• Nederlanders weten te weinig van schadelijke effecten van alcohol (30 mei 2012)
• Europees onderzoek: jongeren vaak blootgesteld aan alcoholreclame (27 apr 2012)
• Aantal kinderen met alcoholvergiftiging in 2011 opnieuw gestegen (25 apr 2012)
• Kinderen onder de 16 vaak betrokken bij alcoholdelicten (19 mrt 2012)
• Accijnsverhoging op alcohol: mes snijdt aan twee kanten (15 mrt 2012)
• Aantal alcoholreclamespotjes na 9 uur ’s avonds verdrievoudigd (27 dec 2011)
• Kinderen komen moeiteloos aan alcohol tijdens evenementen (12 nov 2011)
• Voortgezet onderwijs kiest vaker voor alcoholvrij schoolfeest (27 sep 2011)
• STAP vraagt Eerste Kamer om snelle behandeling drankwet (12 sep 2011)
• Alcohol op gezinscampings verkrijgbaar voor 15 jarigen (8 jul 2011)
• Nederland krijgt nieuwe Drank- en Horecawet (30 jun 2011)
• Prijsacties voor bier in supermarkt schadelijk voor volksgezondheid (7 jun 2011)
• Nog geen eind aan toename aantal jongeren met alcoholvergiftiging (31 mei 2011)
• STAP: Oplossing voor zogenaamde agressie bij de kassa's van Albert Heijn ligt voor het grijpen (20 apr 2011)
• Aantal alcoholintoxicaties bij jongeren in Nederland blijft stijgen (10 nov 2010)
• Alcoholreclame in de bioscoop bereikt veel kinderen (19 jul 2010)
• Nieuwe Kamer kan nieuw alcoholbeleid op gang helpen (18 jun 2010)
• Persbericht: WHO kiest voor wereldwijde aanpak alcoholproblematiek (21 mei 2010)
• Persbericht: Aantal jongeren met alcoholvergiftiging opnieuw gestegen (21 apr 2010)
• Nieuwe Drank- en Horecawet beloont actieve gemeenten (6 apr 2010)
• Persbericht STAP: Nieuwe Drank- en Horecawet moet er snel komen (4 mrt 2010)
• Kwart van de cafés lokt klanten met prijsacties voor alcohol (28 okt 2009)
• Uiterste toegang tot 24 uur: vermindering alcoholgebruik en uitgaansgeweld (15 okt 2009)
• Drankwebsites gemakkelijk toegankelijk voor kinderen (6 okt 2009)
• Kabinet maakt burgemeester tot spil van het Nederlandse alcoholbeleid (1 okt 2009)
• Bierbrouwers bereiken ruim één miljoen jongeren via sportsponsoring (26 sep 2009)
• Steeds meer schoolfeesten alcoholvrij (14 mei 2009)
• Aantal alcoholcoma’s bij kinderen toegenomen (16 apr 2009)
• Bert Middel nieuwe voorzitter van STAP (12 feb 2009)
• Bierpromotie tijdens EK voetbal slaat aan bij jongeren onder de 16 (4 feb 2009)
• Doorschenken aan dronken klanten in de horeca komt veelvuldig voor (22 dec 2008)
• Alcoholmerken stevig ingeprent bij jongeren onder de 16 (23 okt 2008)
• Alcohol en energiedrank: een riskante mix (31 jul 2008)
• Meer klachten over alcoholreclame in 2007 (27 jun 2008)
• Minder drinkers onder 12-14 jarigen (12 jun 2008)
• Alcoholreclame op tv bereikt veel minderjarigen (20 mei 2008)
• Aanbod supermarkt stimuleert alcoholmisbruik (9 mei 2008)
• Europese gezondheidsorganisaties bundelen kennis alcoholreclame (15 apr 2008)
• 18 jaar grens voor alcohol komt dichterbij (11 apr 2008)
• Alcohol boosdoener bij vernielingen (27 mrt 2008)
• Alcoholproducenten kiezen voor mond-tot-mond reclame (20 feb 2008)
• Vroeg stappen wapen tegen indrinken (15 jan 2008)
• Aanpak alcoholproblematiek opnieuw op de lange baan (19 dec 2007)
• Groeiend draagvlak voor landelijke grens van 18 jaar bij verkoop van alcohol (7 dec 2007)
• Alcoholintoxicatie bij kinderen onderzocht (26 nov 2007)
• Kabinet schuift verantwoordelijkheid alcoholbeleid naar gemeenten (21 nov 2007)
• Alcoholreclame op tv leidt direct tot meer alcoholgebruik (13 nov 2007)
• Verkopers van alcohol houden zich nog steeds niet aan de wet (7 nov 2007)
• Reclame Code Commissie vaak machteloos bij oordeel over alcoholreclame (31 okt 2007)
• Alcoholvrije scholen in opkomst (4 okt 2007)
• Regulering alcoholreclame in Europa niet beschermend voor jongeren (26 sep 2007)
• Accijnsverhoging alcohol gemiste kans (18 sep 2007)
• Groot aantal jonge alcoholslachtoffers in Zuidoost-Brabant (30 aug 2007)
• Alcohol nauwelijks besproken tijdens zwangerschap (23 aug 2007)
• STAP vraagt Bavaria te stoppen met ‘angst-commercial’ (27 jun 2007)
• TNO-Advies ‘Glaasje meer per dag’ onverantwoord (19 jun 2007)
• Nieuwe alcohol shots aantrekkelijk voor jongeren (6 jun 2007)
• Brede aanpak alcohol werkt voor veiligheid en gezondheid (8 mei 2007)
• Jongeren vinden alcoholincidenten `cool` (2 apr 2007)
• Happy hours en andere prijsacties in 1 op de 3 cafés (22 mrt 2007)
• Europeanen vóór waarschuwingslabels op drank (15 mrt 2007)
• Lagere accijns op alcohol leidt tot meer doden (20 feb 2007)
• Voorstel beperking alcoholreclame effectief (6 feb 2007)
• Jongeren gevoelig voor alcoholreclame (16 jan 2007)
• Alcoholvergunning noodzakelijk voor supermarkten (12 dec 2006)
• Bavaria mag niet meer op raceauto adverteren (6 dec 2006)
• Bacardi en STAP zien af van kort geding (20 nov 2006)
• Nieuwe visie op gemeentelijke aanpak drankketen (2 nov 2006)
• Nieuw boek alcoholbeleid moet overheden op weg helpen (9 okt 2006)
• Partijprogramma’s getoetst op beste aanpak alcoholproblematiek (21 sep 2006)
• Vooral meisjes gevoelig voor alcoholgebruik in soaps (6 sep 2006)
• Legitimatie tot je 25e bij alcoholaankoop (26 jul 2006)
• Hogere drempel voor alcoholgebruik noodzakelijk (28 jun 2006)
• Nederlands alcoholbeleid ter discussie (29 mei 2006)
• Meer nadruk op handhaving alcoholwetgeving (18 mei 2006)
• Alcoholindustrie lanceert dubieuze slogan (29 mrt 2006)
• 8200 handtekeningen voor Hoogervorst tegen verkoop mixdranken (8 mrt 2006)
• Leeftijdsgrenzen bij alcoholverkoop massaal genegeerd (3 mrt 2006)
• Meerderheid Nederlanders wil breezers uit de supermarkt (10 feb 2006)
• Gemeenten onvoldoende gevoelig voor drinkgedrag stappers (20 jan 2006)
• STAP blij met voorstel verhoging leeftijdsgrens alcoholverkoop (19 jan 2006)
• WHO: verminder verkooppunten voor alcohol en verhoog accijns (27 sep 2005)
• Nieuwe code alcoholreclame voegt weinig toe (17 mei 2005)
• STAP teleurgesteld over afspraken minister en alcoholbranche (12 apr 2005)
• STAP vraagt supermarkten te stoppen met prijsacties voor bier (29 mrt 2005)
• Tv-reclame zet jongeren aan tot alcoholgebruik (22 dec 2004)
• Kennis over alcohol en kanker beïnvloedt drinkgedrag (11 apr 2004)