NL EN
DONEER NU!

Meer klachten over alcoholreclame in 2007

27 juni 2008

STAP: groeiend aantal overtredingen door horecaondernemers en via internet

In 2007 zijn door STAP 89 klachten over alcoholreclame ingediend bij de Reclame Code Commissie. De nadruk lag dit jaar op de horeca, waar veel geadverteerd werd met gratis of goedkope drank. Ook werden veel overtredingen geconstateerd op het internet.
Ondanks de zelfreguleringscode bereikt alcoholreclame in absolute aantallen nog steeds veel minderjarigen. Daarom pleit STAP voor wettelijke beperkingen van de hoeveelheid alcoholreclame die dagelijks op jongeren afkomt via radio, tv, bioscoop, internet, en in de horeca.

89 klachten over alcoholreclame in 2007
In 2007 zijn door STAP bij de Reclame Code Commissie 89 klachten ingediend over alcoholreclame (1). In 2006 waren dit er nog 46. Van de 89 ingediende klachten (vaak bestaande uit verschillende deelklachten) werden er 41 toegewezen door de Commissie, 25 werden afgewezen en 15 werden deels toegewezen en deels afgewezen. De meeste klachten werden ingediend tegen (prijs)reclame voor bier (30 keer), tegen de horeca (34 keer) en over alcoholreclame op internet (40 keer).
Thema’s waarop de klachten betrekking hadden zijn: minderjarigen (7x), sociaal/seksueel succes (7x), adverteren met gratis/goedkope drank en stimuleren van overmatige consumptie (71x), misleiding (4), verkeer (1x), gezondheid (8x) en sport (3x).

STAP onderzoekt sinds 2000 het functioneren van de Reclamecode voor Alcoholhoudende Dranken. Sinds 2004 is het aantal klachten over alcoholreclame gestaag gestegen. Het is het niet bekend hoe groot het totale aantal klachten tegen alcoholreclame in 2007 is geweest. Klachten worden door de Stichting Reclame Code niet openbaar gemaakt.

Horeca kreeg in 2007 meeste klachten
In 2007 zijn 34 klachten ingediend tegen reclamecampagnes van de horeca. Hiervan werden er 23 (deels) toegewezen. De meeste toegewezen klachten hadden betrekking op kroegen en discotheken die adverteerden met gratis of te goedkope drank. Een bekend fenomeen in de horeca dat in strijd is met de regels, is het reclame maken voor onbeperkt alcoholgebruik voor 10 tot 15 euro. Uit eerder onderzoek bleek dat 14 en 15 jarige horecabezoekers (aan wie geen drank mag worden verkocht) zeggen meer te gaan drinken als er prijsacties zijn in de horeca (2).
Aangezien slechts een klein deel van de horecagelegenheden kan worden gecontroleerd is het aantal geconstateerde overtredingen het bekende topje van de ijsberg.
Wim van Dalen, directeur van STAP: “We moeten de rol van de horeca niet onderschatten bij de promotie van alcoholgebruik. Happy hours zijn minstens zo effectief als de flitsende tv-spots van Heineken”.

Grote adverteerders omzeilen handig de reclameregels
De meeste klachten tegen grote adverteerders zoals Heineken en Bavaria worden door de Reclame Code Commissie afgewezen. In 2007 ging het om 20 klachten waarvan er 8 werden afgewezen, 6 werden toegewezen en 6 deels werden toe of afgewezen. Toewijzingen betroffen vaak concrete deelklachten zoals het ontbreken van de leeftijdscontrole bij het bezoeken van de site. Afgewezen klachten hadden vaak betrekking op meer inhoudelijke artikelen uit de Code zoals over het bereiken van 25% of meer minderjarigen.
Advocaten van deze adverteerders maken handig gebruik van de vage formulering van sommige artikelen in de Reclame Code voor Alcoholhoudende Drank. Het gevolg is dat veel reclameboodschappen die een ongewenste invloed kunnen hebben op drinkgedrag van jongeren ongestoord kunnen worden uitgezonden omdat ze ‘formeel’ gezien de regels niet overtreden.

Weinig belemmeringen voor alcoholreclame via internet
De meeste uitingen van alcoholreclame waarover STAP in 2007 klachten indiende bevonden zich op internet (40 stuks). Ook werden regelmatig klachten ingediend waarbij gebruik werd gemaakt van internet in combinatie met andere media zoals print, radio of outdoor (16 keer).
Alcoholreclame via internet is divers en loopt uiteen van prijsacties van kroegen tot spaaracties van bierbrouwers (zoals Amstelsuperpingels en Club BeerTender).
Minderjarigen mogen formeel geen websites van alcoholproducenten bezoeken omdat alcoholreclame zich niet mag richten tot jongeren onder de 18. Echter, de “leeftijdscontrole” is bijzonder eenvoudig te omzeilen. Ook zijn er geen cijfers beschikbaar van het bereik van alcoholreclame via internet. Het is onduidelijk hoeveel minderjarigen via internet met aantrekkelijke, veelal erg interactieve alcoholreclame bereikt worden.

Aanbevelingen over zelfregulering in nieuw rapport
Vandaag brengt STAP een nieuw rapport uit (3) waarin de beperkingen van zelfregulering worden geschetst en aanbevelingen worden gedaan voor een effectief alcoholreclamebeleid. Gezien de beperkingen aan de Reclame Code pleit STAP voor wettelijke beperkingen die zich met name richten op reductie van de hoeveelheid (volume) alcoholreclame waaraan jongeren dagelijks worden blootgesteld. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat jongeren vroeger starten met drinken en meer drinken wanneer ze veel zijn blootgesteld aan alcoholreclame (4,5,6,7). De door het kabinet voorgestelde wettelijke beperking van alcoholreclame op radio en tv tussen 6.00-21.00 uur is daarom een naar verwachting effectieve eerste stap om jongeren beter te beschermen.
Vóór het eind van het jaar wordt de Kamer geïnformeerd over onderzoek naar reclamebeperkingen in de bioscoop.

In het rapport Klachten over alcoholreclame in 2007 treft u een overzicht van de bij de Reclame Code Commissie ingediende klachten m.b.t. alcoholreclame over het jaar 2007.

In het rapport Alcoholreclame in Nederland: zelf regelen of laten regelen? worden aanbevelingen gedaan over hoe alcoholreclame het beste gereguleerd zou dienen te worden.

Enkele voorbeelden van afgewezen klachten:

Voorbeeld 1: Bavaria Wielerclinic voor kinderen.
In 2007 sponsorde Bavaria, (zichtbaar d.m.v. spandoeken) een wielerevenement in Maastricht voor jongeren tussen de 8 en 18 jaar. Omdat reclame en sponsoring niet specifiek op jongeren onder de 18 mag worden gericht diende STAP een klacht in. De klacht werd verworpen omdat niet kon worden bewezen dat de sponsoring zich specifiek op de jongeren richtte. Er waren immers ook oudere bezoekers.

Voorbeeld 2: Heineken sponsort zichtbaar Pink Ribbon.
In oktober 2007 sponsorde Heineken op zichtbare wijze het blad Pink Ribbon in de strijd tegen borstkanker. Alcohol is een risicofactor voor het ontstaan van borstkanker. Dit gegeven is nog relatief onbekend bij vrouwen. STAP diende een klacht in omdat zij vond dat Heineken een ethische grens overschreed. Ook achtte zij de reclame misleidend, omdat de relatie tussen het drinken van alcohol en het krijgen van borstkanker werd ondergraven. De Commissie wees de klacht af. Blijkbaar mogen alcoholproducenten zich zichtbaar als sponsor profileren bij campagnes tegen ziekten die door hun eigen product mede veroorzaakt worden.

Voorbeeld 3: Chivas Regal mag wel adverteren op zeilboot.
Volgens de reclameregels mogen alcoholproducenten niet adverteren op “vervoermiddelen die bij snelheidssporten worden gebruikt”. Whiskymerk Chivas Regal organiseerde in het kader van haar campagne “Live the Chivas Life” de “Chivas Ocean Series” waarbij de deelnemers gingen zeilen op een jacht. Volgens de Commissie mocht er wel reclame voor Chivas op de boot worden gemaakt omdat het niet om een ‘snelheidssport’ ging maar om een ‘ontspannen zeiltocht’.


Bronnen:
1.STAP (2008). Klachten over alcoholreclame in 2007. Utrecht: STAP.
2.Van Hoof, J., Gosselt, J., van Noordenburg, M., de Jong, M. (2007). Happy hours and other alcohol cash discounts in cafés: prevalence and effects on underage adolescents. Manuscript aangeboden ter publicatie. Journal of Public Health Policy.
3.STAP (2008). Alcoholreclame: zelf regelen of laten regelen? Utrecht: STAP.
4.Collins, R.L., Ellickson, P.L., McCaffrey, D., & Hambarsoomians, K. (2007). Early adolescent exposure to alcohol advertising and its relationship to underage drinking. Journal of Adolescent Health, 40, 527-534.
5.Ellickson, P.l., Collins, R.L., Hambarsoomians, K., & McCaffrey, D.F. (2005). Does alcohol alcohol advertising promote adolescent drinking? Results from a longitudinal assessment. Addiction, 100, 235-246.
6.Snyder, L., Fleming Milici, F., Slater, M., Sun, H., & Strizhakova, Y. (2006). Effects of alcohol advertising exposure on drinking among youth. Archives of Pediatrics and Adolescent Medicine, 160, 18-24.
7.Stacy, A.W., Zogg, J.B., Unger, J.B., & Dent, C.W. (2004). Exposure to televised alcohol ads and subsequent adolescent alcohol use. American Journal of Health Behaviour, 28, 498-509.

Persberichten

THEMA'S

Lokaal beleid

Nationaal beleid

Europees beleid

Alcoholmarketing

Feiten en cijfers

Alcohol & Zwangerschap

Alcohol & Jongeren

Alcohol & Kanker

Alcohol & Hersenen

Blurring

Alcohol & Lever

AGENDA

CONTACT

Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid STAP
Postbus 9769
3506 GT Utrecht
T: +31 (0)30-6565041
F: +31 (0)30-6565043
E: info@stap.nl