NL EN
DONEER NU!

Wetenschappelijk nieuws

Hieronder vindt u een overzicht van belangrijke, spraakmakende studies over alcohol in internationale wetenschappelijke tijdschriften.

Alcoholische dementie is geen Alzheimer

22 december 2015

Alcoholische dementie wordt door velen aangezien voor Alzheimer, zelfs door artsen. Die foute diagnose is schadelijk voor de patiënt. En alcoholische dementie is al helemaal geen (onvermijdelijke) ouderdomsdementie. Aldus professor Edith Sullivan van Stanford University in de Wall Street Journal van 21 december 2015.

Wellicht wilde de Wall Street Journal wat tegenwicht bieden tegen de vele drankadvertenties in de periode vlak voor Kerstmis. In ieder geval was het tijdstip goed gekozen. De redactie zond journaliste Melinda Beck op pad voor een interview met professor Edith Sullivan van Stanford University, hoogleraar in de psychiatrie en gedragswetenshappen. Sullivan is één van de meest vooraanstaande onderzoekers op het gebied van hersenen en verslaving, met 35 jaar ervaring op dit terrein. Het interview trok wereldwijd de aandacht.

Professor Sullivan begon met een constatering die hopelijk velen de ogen geopend heeft. “Als je veel drinkt, krijg je op je oude dag last van slecht functionerende hersenen. Je denkt (of anderen denken) dat je dement wordt of Alzheimer hebt, maar dat is het niet. Je hersenen zijn beschadigd door een leven lang alcohol drinken”.

Er zijn veel mensen die een leven lang een behoorlijk aantal glazen drank per dag consumeren. Misschien zijn ze nooit, of bijna nooit dronken geweest. Maar iedere dag eindigt wel met alcohol in hun bloed. Die mensen kunnen zij volgens Sullivan op hun oude dag wel last krijgen van alcoholschade aan hun hersenen. Volgens de nieuwste inzichten zowel functionele schade als structurele schade.

Structurele schade kon vroeger alleen na de dood worden vastgesteld, namelijk door obductie. Met de moderne technieken van ultrasound (echo-)onderzoek en kernspinresonantie (NMR) kan men organen van levende personen zichtbaar maken en zo de schade constateren. Die technieken zijn dus een soort moderne uitbreiding van de veel oudere techniek met behulp van röntgenstralen, waarmee oorspronkelijk alleen de beenderen in het lichaam zichtbaar gemaakt konden worden.

“Als mensen ouder worden, verliezen ze allemaal wat volume aan grijze hersenmassa, en wordt de witte massa losser. Bij drinkers gaat dat proces sneller. Zij ondergaan als het ware een versneld verouderingsproces”, aldus Sullivan. Het verlies aan grijze massa vindt plaats in hersengebieden die betrokken zijn bij processen als leren, geheugen, beslissen en sociaal gedrag. De aantasting van de grijze massa door alcohol verloopt zeer geleidelijk. Daardoor verandert het sociaal gedrag van de patiënt ook uiterst langzaam.
De patiënt merkt zeker in het begin, niets van de verandering die hij ondergaat. Ook de omgeving ziet het begin van het proces meestal als doodgewone ouderdomsverschijnselen. Pas als er al aanzienlijke schade is aangericht, wordt duidelijk dat er meer aan de hand is. Het pas laat duidelijk worden van schade, heeft tot gevolg dat er te laat ingegrepen wordt om het proces te stoppen. In de Verenigde Staten constateren neurologen en psychiaters hierdoor steeds vaker gevallen van alcoholische dementie en zenuwaantasting.

De Wall Street Journal legde zijn oor ook te luisteren bij het National Institute of Alcohol Abuse and Alcoholism (NIAAA). Daar luidde de boodschap dat men voor hersenaantasting weinig te duchten had bij een consumptie door mannen van 14 glazen drank per week, of door vrouwen van 7 glazen. Met daarbij de waarschuwing dat in zeldzame gevallen van verhoogde gevoeligheid voor alcohol, ernstige schade al kan optreden bij lagere drinkniveaus. In ons land adviseert de Gezondheidsraad sinds kort zowel voor mannen als voor vrouwen maximaal één glas per dag, en liever minder of helemaal niet.

Oorspronkelijke publicatie: M. Beck. The Effects of Chronic Heavy Drinking on Brain Function Are Underdiagnosed. Wall Street Journal 2015, 21 december.

Samenvatting D. Korf, eerder gepubliceerd in GO van Stichting ANGOB.

Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid STAP
Postbus 9769
3506 GT Utrecht
T: +31 (0)30-6565041
F: +31 (0)30-6565043
E: info@stap.nl