-

Alcohol & Jongeren

Op deze themapagina vindt u:
- Feiten over alcohol & jongeren
- Leeftijdsgrenzen in EU-lidstaten
- Effecten van alcohol op jongeren

Wist u dat?

• Nederlandse jongeren als ze ruim 13 jaar oud zijn hun eerste slokje alcohol drinken?
  
• Jongeren die drinken vaak ook veel drinken?
  
• Minder jongeren drinken dan 20 jaar terug, maar er door degenen die drinken juist vaker veel per gelegenheid wordt gedronken?
  
• Nederlandse jongeren vergeleken met Europese leeftijdgenoten véél per gelegenheid drinken?
  
• Er veel jongeren op de Spoedeisende Hulp behandeld worden in verband met comadrinken, ongevallen en incidenten?
  
• De alcoholleeftijdsgrens in Nederland sinds 2014 op 18 jaar ligt?
  
• Slechts 1 op de 3 ouders een NIX18 alcohol-afspraak heeft gemaakt?
  
• Alcoholgebruik de werking van de hersenen beinvloedt?
  
• We spreken van alcoholvergiftiging als iemand bewusteloos is geraakt als gevolg van het drinken van alcohol?
  
• Jong drinken het risico op verslaving op oudere leeftijd verhoogt?
  
• Kinderen van verslaafde ouders meer kans lopen op verslaving?

I. Feiten over alcohol & jongeren

1. De gemiddelde leeftijd waarop scholieren gaan drinken was in 2019 13,3 jaar
Vergeleken met 2003, zijn jongeren in 2019 gemiddeld ruim één jaar ouder als zij voor het eerst alcohol drinken (12,0 jaar versus 13,3 jaar).

2. Naarmate leerlingen ouder worden neemt het percentage dat zegt ooit-gedronken te hebben toe
- Uit onderzoek uit 2019 blijkt dat van de leerlingen van groep 7 en 8 van het basisonderwijs 13% ooit alcoholhoudende drank gedronken; jongens 19%, meisjes 7%.
- Een klein percentage leerlingen van groep 7 en 8 van het basisonderwijs (2%) had in 2019 ook de afgelopen maand nog alcohol gedronken.
- Uit de HBSC-2021 studie blijkt dat van de 12-jarige leerlingen in het voortgezet onderwijs nog geen 1 op de 14 zegt de laatste maand te hebben gedronken, van de 16-jarigen is dat meer dan de helft.
- 79,4% van de studenten van 16 t/m 18 jaar op het MBO en HBO heeft ooit alcohol gedronken en 67,3% heeft dit de afgelopen maand nog gedaan.

3. Jongeren die drinken drinken ook veel
- Volgens de HBSC-2021 studie is 17,7% van de leerlingen van 12 t/m 16 jaar van het voortgezet onderwijs minimaal één keer dronken geweest.
- Onder leerlingen van het voortgezet onderwijs die alcohol gebruiken, wordt flink wordt gedronken: 74,7% heeft de afgelopen maand minimaal één keer vijf glazen of meer op één gelegenheid gedronken (ook wel bingedrinken genoemd).
- Het percentage 16- t/m 18-jarige drinkende studenten van MBO en HBO dat meer dan 10 glazen op een weekenddag drinkt is 19%.
- De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) meldt dat in 2016 de helft van de drinkende jongeren van 15 t/m 19 jaar de laatste 30 dagen 6 glazen alcohol of meer had gedronken.
- In het 2022 was 15,4% van de drinkende jongeren van 12 t/m 17 jaar - volgens het CBS - een zware drinker.

4. Vergeleken met 2003 drinken veel minder leerlingen van het voortgezet onderwijs, maar wordt er door de drinkers onder hen juist vaker gebinged
- Het percentage leerlingen van 12 t/m 16 jaar van het voortgezet onderwijs dat ooit alcohol heeft gedronken is tussen 2003 en 2021 spectaculair gedaald van 83,5% naar 45,1%.
- Het alcoholgebruik de laatste maand is bij deze groep leerlingen tussen 2003 en 2021 gedaald van 55,3% naar 25,1%.
- Het percentage drinkende leerlingen van 12 t/m 16 jaar van het voortgezet onderwijs dat regelmatig binge drinkt is in 2021 hoger dan in 2003. In 2003 had 63,7% in de laatste maand wel eens meer dan vijf glazen bij één gelegenheid gedronken, in 2021 is dat 73,5%.

5. Volgens de ESPAD-studie dronken Nederlandse 15- en 16-jarige leerlingen in 2019 - vergeleken met de gemiddelde Europese leeftijdgenoot - voor het eerst op wat oudere leeftijd, vaker per maand, maar vooral véél meer per gelegenheid
- Nederlandse leerlingen zijn wat ouder als ze beginnen met drinken dan hun Europese leeftijdsgenoten. Van de Nederlandse 15-16 jarige scholieren heeft 23% voor hun 14e jaar al eens gedronken, terwijl het ESPAD gemiddelde 33% is.
- Nederlandse leerlingen staan echter redelijk hoog op de lijst als het gaat om hoe vaak ze de afgelopen maand alcohol hebben gedronken. Dat is gemiddeld 6,5 keer. Duitsland spant de kroon, Zweedse leerlingen drinken het minst vaak.
- Als Nederlandse leerlingen gevraagd wordt hoevéél ze dan drinken, klimmen ze naar de top van de 'ranglijst'. De 6,6 cl pure alcohol die Nederlandse jongeren tijdens hun laatste avond consumeerden (ruim 5 Nederlandse standaardglazen) wordt alleen door Deense en Noorse jongeren overtroffen. Deense leerlingen drinken bovendien vaker per maand, Noorse leerlingen juist beduidend minder.

6. Onder jongeren veel behandelingen voor comadrinken
- In 2021 werden 900 jongeren onder de 18 jaar i.v.m. een alcoholvergiftiging behandeld op de afdeling Spoedeisende Hulp van een ziekenhuis. Aldus VeiligheidNL.
- De kans om met een alcoholvergiftiging bij de Spoedeisende Hulp terecht te komen is voor de leeftijdsgroep 12-17-jarigen 79 per 100.000 personen.
- Het coronajaar 2020 liet een daling zien van het aantal behandelingen voor comadrinken. Die werd voornamelijk veroorzaakt door minder gevallen van alcoholvergiftiging in tijden van horecasluiting.

7. Tot 2014 steeg in de verslavingszorg het aandeel jongeren/jongvolwassenen onder de 25 jaar met alcoholproblematiek; in 2015 is er voor het eerst een daling; nu lijkt het aandeel jongeren stabiel
- Een kleine 1.800 jongeren/jongvolwassenen onder de 25 jaar (1.794) meldden zich in 2014 met een alcoholhulpvraag bij de verslavingszorg.
- Gecorrigeerd voor de bevolkingsopbouw is in de periode van 2005 tot en met 2014 het aantal hulpvragers onder de 25 jaar bijna verdubbeld van 20/100.000 naar 37/100.000 leeftijdsgenoten.
- In 2015 is het aandeel jongeren/jongvolwassenen onder de 25 jaar in de totale groep alcoholhulpvragen in de verslavingszorg voor het eerst gedaald.
- In vergelijking met 2014 waren er in 2015 20% minder jongeren/jongvolwassenen onder de 25 jaar met een alcoholhulpvraag.
- Nieuwe (voorlopige) cijfers geven aan dat het aandeel jongeren onder de 25 jaar de laatste jaren stabiel is en zo'n 4% bedraagt.

8. Alcohol speelt rol bij ongevallen en incidenten
- Veiligheid NL telde in 2021 bij de Spoedeisende Eerste Hulp 500 behandelingen i.v.m. alcoholgerelateerde ongevallen en geweld bij jongeren onder de 18 jaar.
- Alcohol speelt een rol in 8,7% van door de politie geregistreerde incidenten met jongeren, zo bleek uit een studie van het Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid STAP naar de alcoholincidenten in 2010 in 5 gemeenten in de FoodValley regio.

9. Veel ouders zeggen regels te hanteren, maar slechts 1 op de 3 heeft een NIX18 alcohol-afspraak gemaakt
- 70% van de ouders zegt dat hun kind zeker geen glas alcohol mag drinken.
- 33% van de ouders heeft in 2021 een NIX18 alcohol-afspraak met hun kind gemaakt.

10. Meer dan 2.000 jongeren krijgen jaarlijks een sanctie opgelegd wegens overtreding van het verbod alcohol aanwezig of voor consumptie gereed te hebben op een voor publiek toegankelijke plaats)
- in 2014 kregen 370 jongeren daarvoor een boete. In 2018 waren het 1.393 jongeren.
- in 2014 werden 256 jongeren daarvoor naar Halt gestuurd. In 2018 betrof het 698 jongeren.
- In 2014 kregen 629 jongeren daarvoor een waarschuwing. Hoeveel jongeren een waarschuwing kregen in 2018 is niet bekend.

Meer tabellen, grafieken en cijfers, de bronnen van deze cijfers en de links naar deze bronnen zijn te vinden op de themapagina Feiten en cijfers.
-

II. Leeftijdsgrenzen

In Nederland

Verstrekkingsverbod
Sinds 1 januari 2014 is er één leeftijdsgrens van 18 jaar waarop jongeren alcoholhoudende drank verstrekt mogen krijgen, zowel in de horeca als in de detailhandel als tijdens evenementen, zowel in het geval van directe, als in het geval van indirecte verstrekking. De verstrekker heeft de wettelijke plicht de leeftijd van degene aan wie verstrekt wordt vooraf vast te stellen (controle identiteitsbewijs).

Er is sprake van indirecte verstrekking aan een jongere als een verstrekker aan een volwassene drank verstrekt terwijl het overduidelijk is dat die drank onmiddellijk ter plekke doorgegeven gaat worden aan iemand die niet overduidelijk 18 jaar of ouder is.

Met de nieuwe Alcoholwet is de volwassene die aan een jongere doorgeeft ook strafbaar, zelfs als het een ouder is. Dit wordt wederverstrekking genoemd. Er staat een boete van de eerste categorie op. De hoogte is – exclusief administratiekosten - € 100,-.

Een andere aanpassing sinds de nieuwe Alcoholwet is dat bij alcoholverkoop online en via de telefoon óók bij het opgeven van de bestelling de leeftijd van de koper moet worden geverifieerd. De verkoper moet de leeftijd van de koper navragen en de koper moet voor afronding van het aankoopproces zijn of haar leeftijd aanvinken of een andere actieve handeling verrichten. In de toekomst worden in het Alcoholbesluit leeftijdsverificatiesystemen aangewezen die dan verplicht gebruikt moeten worden. Verder is de verkoper verplicht om bij de aankoop te vermelden dat ook bij de bezorging de leeftijd wordt gecontroleerd. Hij dient te zorgen voor een geborgde wijze van aflevering.

Supermarkten, slijterijen, hotels, restaurants en cafés die alcoholhoudende drank verkopen zonder te controleren of de klant ouder is dan 18, riskeren een boete van minimaal € 1.360,-. Als slijterijen, hotels, restaurants of cafés alcohol verkopen aan jongeren zonder hun leeftijd te controleren, kan de burgemeester hun vergunning schorsen en intrekken. Als een supermarkt drie keer per jaar alcohol aan jongeren verkoopt zonder hun leeftijd te controleren, kan de burgemeester de onderneming tijdelijk verbieden alcohol te verkopen (maximaal 12 weken). Verkopers op afstand kunnen bij niet-naleven van de regels van de minister een tijdelijk verkoopverbod opgelegd krijgen.

Geen alcohol op voor publiek toegankelijke plaatsen
In 2013 heeft de wetgever ook een landelijk verbod geïntroduceerd gericht op jongeren. Zij mogen geen alcohol aanwezig of voor consumptie gereed hebben op voor het publiek toegankelijke plaatsen. Het gaat dan om plaatsen van bestemming tot algemene toegankelijkheid, zoals de openbare weg, plantsoenen, parken, portieken, trappen, overdekte winkelcentra, festival- en evenemententerreinen, sportvelden, stations, stadions, campings (m.u.v. de tenten van de gasten), horecagelegenheden etc. Het aanwezig of voor consumptie gereed hebben van drank thuis/in de privésfeer of op niet voor publiek toegankelijke plaatsen, in het personenvervoer, op legerplaatsen en vliegvelden (na de douane), levensmiddelenwinkels en slijterijen was jongeren wèl toegestaan.

In 2013 gold dit verbod voor jongeren van 12 tot 16 jaar, met ingang van 2014 is dat uitgebreid: vanaf dat tijdstip geldt het voor jongeren van 12 tot 18 jaar. Sinds de inwerkingtreding van de Alcoholwet per 1 juli 2021 zijn enkele uitzonderingen op het verbod komen te vervallen. Ook in het personenvervoer, op legerplaatsen en vliegvelden (na de douane) mogen jongeren van 12 tot 18 jaar geen alcoholhoudende dranken meer aanwezig of voor consumptie gereed hebben.

Van het verbod alcohol aanwezig of voor consumptie gereed te hebben op voor publiek toegankelijke plaatsen zijn enkele groepen uitgezonderd: jongeren die in een horecazaak of een (sport)kantine werken of stage in een horeca- of slijtersbedrijf lopen mogen wèl alcohol aanwezig hebben, serveren en schenken (zichzelf een drankje inschenken mag echter weer niet). Ook 16- en 17-jarige testkopers zijn tijdens handhavingsacties niet strafbaar.

Boa's domein I, toezichthouders Alcoholwet en politieagenten handhaven het verbod. De boete voor overtreding is momenteel € 50,- voor jongeren onder de 16 jaar en € 100,- voor jongeren van 16 en 17 jaar (exclusief administratiekosten).

Jongeren die deze bepaling van de Alcoholwet overtreden kunnen - als zij aan bepaalde voorwaarden voldoen - naar Halt worden verwezen, waar ze dan deelnemen aan de Halt-straf Alcohol. Verwijzing naar Halt na overtreding van artikel 45 van de Alcoholwet is toegestaan op grond van de brief van het College van Procureur-Generaals van 14 januari 2014. Doorverwijzing naar Halt is op structurele basis ook mogelijk bij openbare dronkenschap (artikel 453 Wetboek van Strafrecht) door jongeren.
Daarnaast is projectmatige doorverwijzing mogelijk. Gemeente, politie en OM (lokale driehoek) bepalen dan welke boa’s voor welke feiten jongeren naar Halt kunnen verwijzen in het kader van het lokale veiligheidsbeleid.

In 2014 is onderzoek gedaan naar het effect van de Halt-straf Alcohol. Uit dat onderzoek bleek dat de beoogde effecten van het leertraject (bij de lokale verslavingszorg) vrijwel niet werden gerealiseerd. Sindsdien doorlopen de jongeren de Halt-straf in zijn geheel bij Halt, met daarin onder andere nieuwe leeropdrachten. Uit onderzoek door het CBS blijkt dat 65% van de jongeren die succesvol een Halt-straf hebben afgerond, niet meer met de politie in aanraking komt.

Na een positief afgeronde Halt-straf volgt geen aantekening op de justitiële documentatie (strafblad). Bij negatieve afronding van de Halt-straf (en in bepaalde andere gevallen) is dit wél het geval. Daarnaast geldt dat de overtreding voor een periode van 5 jaar wordt opgenomen in de politieregisters (ook als Halt positief wordt afgerond). Beide registraties kunnen gevolgen hebben voor de toekomstplannen van de jongere. Meer informatie is te vinden in deze flyer.

In andere EU-lidstaten

Uit onderstaande tabel blijkt dat alle landen in de Europese Unie alcoholleeftijdsgrenzen kennen. De meest voorkomende grens is 18 jaar, zowel voor winkelverkoop als voor horeca. Slechts 7 landen kennen een grens lager dan 18 jaar voor zwak-alcoholhoudende drank; 4 landen kennen een lagere grens dan 18 jaar voor sterke drank. De tabel geeft de leeftijdsgrenzen zoals die gelden vanaf 1 januari 2018. Zoals bekend heeft het Verenigd Koninkrijk de EU inmiddels verlaten.

Overzicht leeftijdsgrenzen alcoholverkoop in EU-lidstaten - januari 2018 (188 kB)

-

III. Effecten van alcohol op jongeren

Alcohol is een verslavende drug en brengt daarom flink wat risico's met zich mee. In het algemeen geldt hoe hoger de totale consumptie van alcohol, hoe groter het risico op schade. Maar ook: hoe meer alcohol per keer wordt gedronken, des te ernstiger de schade (de aandoening of verwonding).

Verstoring doorgave van prikkels
Net zoals andere drugs, beïnvloedt alcohol de werking van de hersenen. Veel van de alcohol die we drinken komt via de maag en de dunne darm in het bloed. Via de bloedbaan komt het in de hersenen. De hersenen zijn extra gevoelig voor alcohol, omdat dit orgaan veel bloed bevat. Alcohol werkt op verschillende manieren in op de hersenen. Ten eerste stimuleert alcohol een remmend systeem in de hersenen en remt alcohol een stimulerend systeem in de hersenen. Door deze dubbele werking resulteert het drinken van alcohol in minder hersenactiviteit. Zo zien we bij een relatief lage dosis al een verminderd reactievermogen. Dit kan bijvoorbeeld leiden tot ernstige ongelukken, zoals verkeersongelukken, maar ook verdrinking en verstikking. De ontremmende werking van alcohol is ook een aspect van deze dubbele werking.

Black-out, geïrriteerd maagslijmvlies, acuut nierfalen en hartaandoeningen
Als iemand te veel drinkt kan een black-out het gevolg zijn. Meisjes kunnen vanaf 5 glazen* een black-out krijgen, jongens vanaf 9 glazen*. Bij volwassenen kan dit ook gebeuren, maar bij grotere hoeveelheden alcohol. Een black-out betekent dat gegevens uit het korte termijngeheugen niet worden doorgegeven aan het lange termijngeheugen. De persoon die gedronken heeft, weet dan niet meer wat er gebeurd is tijdens (een deel van) de periode waarin gedronken werd.
Eén keer zeer zwaar drinken, of een aantal keren in korte tijd, kan acute ontsteking en irritatie van de maag, de alvleesklier en de lever veroorzaken. Ook kan het leiden tot hartaandoeningen, nierfalen en longinfecties.
*1 glas bevat 12 tot 12,5 ml ofwel 10 gram alcohol. Dat is de alcohol in een glas bier van 250 ml óf in een glas wijn van 100 ml óf in een glaasje van 35 ml jenever of andere gedistilleerde drank met 35% alcohol.

-

Alcoholvergiftiging
We spreken van een alcoholvergiftiging als iemand bewusteloos is geraakt als gevolg van het drinken van alcohol. Bij zeer hoge doses worden ook basale hersenfuncties uitgeschakeld en kan een levensbedreigende situatie optreden waarbij de hersenen niet meer op omgevingsprikkels reageren. Bij volwassenen is deze grens bereikt bij een bloedalcoholgehalte vanaf vier à vijf promille, dus vanaf zo'n 20 glazen. Bij kinderen en jongeren is het alcoholgehalte in het bloed bij eenzelfde hoeveelheid alcohol over het algemeen veel hoger, omdat ze meestal een kleiner lichaam hebben. Bij hen kan de fatale grens daarom bij veel minder glazen worden bereikt.

Katers
Met de kater bedoelt men de onplezierige nawerking van overmatig alcoholgebruik. Drink je in korte tijd veel, dan kan het lichaam de giftige stoffen niet snel genoeg afbreken en raakt het systeem overbelast. Giftige stoffen hopen zich op, wat resulteert in hoofdpijn, misselijkheid, braken en trillen. Dat komt deels door het vochtafdrijvend effect van alcohol (je droogt uit, omdat je veel moet urineren) en deels door congeners (aanverwante stoffen) in alcoholhoudende dranken.

Losser en een korter lontje
Na inname van hogere doses alcohol wordt het vermogen om het eigen gedrag te reguleren slechter. Hierdoor kunnen jongeren losser worden in hun gedrag en misschien dingen doen die ze niet zouden durven of willen doen in nuchtere toestand. Er is eerder sprake van "een kort lontje", wat behoorlijk wat gevolgen kan hebben. Denk hierbij aan ruzies en vernieling, maar ook op seksueel gebied kunnen jongeren verder gaan dan ze eigenlijk willen.

Hersenontwikkeling
De hersenen ontwikkelen zich tot ver in je twintiger jaren. Jongeren die veel drinken laten een abnormale en versnelde afname zien van het volume van de grijze stof, met name in de frontaalkwab. Omdat voorafgaand aan een aantal van de onderzoeken de onderzochte jongeren nog niet of zeer weinig gedronken, is het een sterk bewijs dat alcohol van invloed is op de verstoorde hersenontwikkeling.
Er is één goed onderzoek naar het volume van witte stof bij drinkende scholieren. Dat laat zien dat dat volume minder toeneemt bij alcoholgebruikers dan bij niet-alcoholgebruikers. De witte stof verbindt verschillende (verafgelegen) hersengebieden met elkaar waardoor geïntegreerde informatieverwerking mogelijk wordt.
In ongeveer de helft van de onderzoeken doen jongeren die alcohol drinken het slechter op school dan jongeren die niet drinken: ze bereiken een lager opleidingsniveau of ze verlaten de school zonder diploma. Het is echter niet duidelijk of dat aan de alcohol ligt. Het zou ook aan iets anders kunnen liggen, bijvoorbeeld aan risicozoekend gedrag.

Jong drinken: meer kans op verslaving
Psychiatrische stoornissen, maar ook alcoholgebruik op jonge leeftijd betekenen een grotere kans op alcoholverslaving. Uit onderzoek is gebleken dat jongeren die beginnen met drinken op een leeftijd onder de 15 een viermaal hoger risico op alcoholverslaving hebben dan jongeren die beginnen met drinken op de leeftijd van 19 jaar of ouder. Van de jongeren die voor hun 13e beginnen met drinken, is 40% op een bepaald moment in hun leven alcoholverslaafd. Factoren die meespelen bij het op jonge leeftijd beginnen met drinken, zijn impulsiviteit, een sterke drang naar nieuwe ervaringen, erfelijke factoren en alcoholmisbruik door gezinsleden. Hoe jonger tieners aan alcohol beginnen des te groter ook is de kans dat zij ook gaan roken of drugs gaan gebruiken.

Kinderen van verslaafde ouders: meer kans op verslaving
Kinderen van verslaafde ouders hebben eveneens meer kans op verslaving. Vergeleken met kinderen van gezonde ouders lopen ze vier keer meer kans om zelf afhankelijke drinkers te worden. Ook hebben ze twee keer zoveel kans op problemen op school, drie keer meer kans om zelfmoord te overwegen en vijfmaal meer kans op het ontwikkelen van eetstoornissen.

Soms hebben kinderen van verslaafde ouders een lagere respons op alcoholgebruik. Zij kunnen zonder duidelijk zichtbare effecten veel drinken, waardoor ze gemakkelijk overmatig alcohol gaan gebruiken. Ze geven aan dat ze minder last lijken te hebben van alcohol dan andere kinderen. Voor mensen met een lage respons op alcohol is overmatig alcoholgebruik echter even slecht als voor mensen die normaal op alcohol reageren.

Andere gezondheidsschade
- Bij meisjes en jonge vrouwen is met name het risico op ontwikkeling van borstkanker zorgwekkend. Uit onderzoek is gebleken dat hoe meer en hoe vaker jonge vrouwen alcohol gebruiken tijdens de adolescentie, des te groter de kans is op goedaardige borstaandoeningen. Goedaardige borstaandoeningen zijn een belangrijke voorspeller voor borstkanker. Ook het risico op diverse andere vormen van kanker wordt verhoogd.
Verder geldt dat:
- Organen als lever, maag en darmen beschadigd kunnen raken.
- Chronisch gebruik kan leiden tot bloedarmoede en een onderdrukt immuunsysteem.
- Veel alcohol drinken de absorptie van calcium verstoort en effect heeft op de botvorming.
- De kans op het krijgen van een hartinfarct toeneemt.
- Het risico op een bepaald type herseninfarcten wordt verhoogd.
- Het zenuwstelsel kan worden aangetast.
- Het de geslachtsdrift bij mannen vermindert.

IV. Meer informatie

Factsheets

Overzicht leeftijdsgrenzen alcoholverkoop in EU-lidstaten - januari 2018 (december 2017)
Alcoholgebruik door nederlandse jongeren (12 september 2011)
Alcohol gezondheidsrisico's voor kinderen (12 september 2011)
Drinken op school (13 mei 2009)
Blootstelling aan alcoholpromotie tijdens EK (3 feb 2009)
Merkbekendheid (19 dec 2008)
Hoe organiseer ik een ouderavond over alcohol? (21 jan 2008)
Wat maakt alcohol aantrekkelijk voor jongeren? (7 feb 2007)
Invloed alcoholincidenten op drinkgedrag jongeren (30 mrt 2007)
Prijsacties in de Nederlandse horeca (21 mrt 2007)
Wat maakt alcohol aantrekkelijk voor jongeren? (7 feb 2007)
Alcohol in soaps gerelateerd aan drinkgedrag van jongeren (6 sep 2006)
Jongeren onder de 16 jaar en het aanbod van alcohol (28 mrt 2006)

Bronnenlijst themapagina Alcohol en Jongeren

1. Cotton, N.S. (1979). The familial incidence of alcoholism: A review. In: Journal of Studies on Alcohol, 40, pp. 89-116.
2. Dalen, W. van (red.) (1998). Feiten over alcohol. Woerden: NIGZ.
3. Dawson, D.A. (2000). The link between family history and early onset alcoholism: Earlier initiation of drinking or more rapid development of dependence? Journal of Studies on Alcohol, 61- 5, pp. 637-646.
4. Gezondheidsraad (2018). Alcohol en hersenontwikkeling bij jongeren. Den Haag: Gezondheidsraad.
5. Grant, B.F. et al (1997). Age at Onset of Alcohol Use and its Association with DSM-IV Alcohol Abuse and Dependence: Results from the National Longitudinal Alcohol Epidemiologic Survey. Journal of Substance Abuse, 9, pp. 103-110.
6. Groenman, A.P. et al (2017). Childhood Psychiatric Disorders as Risk Factor for Subsequent Substance Abuse: A Meta-Analysis. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 56, pp. 556–569.
7. Heikkinen, N. et al (2017). Alcohol consumption during adolescence is associated with reduced grey matter volumes. Addiction, 112, pp 604–613.
8. Hunt, W.A. (1993). Are binge drinkers more at risk of developing brain damage? Alcohol, 10-6, pp. 559-61.
9. Kono, Y. et al (1997). Association between early-onset alcoholism and the dopamine D2 receptor gene. American Journal of Medical Genetics (Neuropsychiatric Genetics), 74-2, pp. 179-182.
10. Meer-Jansma, M. van der, et al (2016). Verslaafde ouder is risico voor kind. Medisch Contact, 38, pp. 34-36.
11. Parents who drink too much (2019). London: Alcohol Change.
12. Poppelier, A. et al (2002). Een inventarisatie van de lichamelijke gevolgen van sociaal geaccepteerd alcoholgebruik en bingedrinken. Rotterdam: IVO.
13. Radcliffe, S. (2018). What Happens to Your Body When You Binge Drink. https://www.healthline.com/health-news/what-happens-to-your-body-when-you-binge-drink#1
14. Rose, R.J. (1998). A developmental behavior-genetic perspective on alcoholism risk. Alcohol Health & Research World, 22-2, pp. 131-143.
15. Virkkunen, M. et al (1997). In early-onset alcoholism. In: Galanter, M., ed. Recent Developments in Alcoholism. Vol 13: Alcohol and Violence. New York: Plenum Press, pp. 173-189.
16. Windle, M. (1997). Concepts and Issues in COA research. Alcohol Health & Research World, 21-3, pp. 185-191.
17. Zeigler, D.W. et al (2005). The neurocognitive effects of alcohol on adolescents and college students. In: Preventive Medicine, 40, pp. 23-32.

Recent nieuws

'Zien drinken, doet drinken' adviseert ouders niet te drinken in bijzijn van hun kinderen (6 november 2023)
Oproep aan Den Haag om meer aandacht te besteden aan gezondheid kinderen (30 oktober 2023)
Start campagne 'Zien drinken, doet drinken' op 6 november (11 oktober 2023)
Kwart jongeren en jongvolwassenen gebruikt alcohol en softdrugs voor mentale klachten (6 oktober 2023)
Onderzoek effect NIX18-campagne voorjaar 2023 (28 september 2023)
Nederlandse jongeren weten beter dan volwassenen dat alcohol schadelijk is (26 september 2023)
Verbied goedkoop bier bij studentenverenigingen (22 september 2023)
Ruim kwart thuiswonende kinderen heeft ouder met psychische problemen en/of verslaving (7 september 2023)
Van Dalen: Overmatig en zwaar alcoholgebruik moet in studentenleven minder vanzelfsprekend worden (6 september 2023)
Neuropsycholoog roept Radboud bestuur op verantwoordelijkheid te nemen (1 september 2023)
Natte studentencultuur is voedingsbodem voor blijvende omgang met drank (27 augustus 2023)
Kabinet raadt 0.0 bier af voor kinderen (25 augustus 2023)
Wat te doen aan alcoholmisbruik studenten? (24 augustus 2023)
Erasmusuniversiteit neemt maatregelen tijdens introductieweek (22 augustus 2023)
Van der Lely en Van Dalen reageren op resultaten onderzoek EénVandaag (3 augustus 2023)
EénVandaag: Ouders onveranderd tolerant, maar ook steeds bewuster van de risico's (3 augustus 2023)
Van Dalen: "Alcohol speelt belangrijke rol bij toename overlast in de horeca (1 augustus 2023)
Nieuwe editie van 'Zien drinken, doet drinken' (10 juli 2023)
"0% dranken met cocktailsmaak zetten aan tot alcoholgebruik" (1 juni 2023)
Kinderen raken gewend aan alcohol, zelfs zonder het te drinken (31 mei 2023)
Saxion heeft nieuw alcoholbeleid (9 mei 2023)
Vaker beroerte jonge mensen mogelijk ook door alcohol (9 mei 2023)
Experiment journalist slaagt: flitsbezorgers geven fles Bacardi aan 13-jarige (5 mei 2023)
Alcoholconsumptie afgelopen jaar met 4% gestegen (24 april 2023)
Grote rol alcohol in seksueel grensoverschrijdend gedrag in het studentenleven (22 april 2023)
Groningen en Twente scoren slecht wat alcoholgebruik jongvolwassenen betreft (28 maart 2023)
Alcohol en opvoeding: verschil tussen stad en dorp (14 maart 2023)
Jongeren zijn gemiddeld 14,8 jaar als ze voor het eerst alcohol krijgen van hun ouders (9 maart 2023)
Factsheet over 30 jaar alcoholbeleid gericht op jongeren tot en met 16 jaar (9 maart 2023)
Toegangsleeftijd nachthoreca in veel steden opgehoogd naar 21 jaar (28 februari 2023)
Flitsbezorger en STIVA gaan regels vastleggen in code (27 februari 2023)
In Amsterdam hanteren clubs vaker entreegrens van 21 jaar (11 februari 2023)
Nieuwe AAN-film voor ouders over alcoholreclame en mediawijsheid (10 februari 2023)
Aanpassing 'spuitkotsspel' (9 februari 2023)
Tussen eerste slok en zeer stevig drinken ligt gemiddeld minder dan 2 jaar (30 januari 2023)