Feiten en cijfers

Op deze themapagina staan enkele belangrijke bronnen met cijfers over het alcoholgebruik en alcoholgerelateerde problemen in Nederland. Het beoogt geen compleet overzicht te geven van het beschikbare cijfermateriaal.

Aan de orde komen:
- Alcoholconsumptie per hoofd van de bevolking
- Verkoopplaatsen en -kanalen alcohol
- Alcoholgebruik schoolgaande jongeren
- Alcoholgebruik alle jongeren
- Gebruik van alcohol door jongeren en de opvattingen van ouders
- Bestedingen aan alcohol door jongeren
- Bezoeken SEH en ziekenhuisopnames (o.m. voor comadrinken) bij jongeren
- Alcoholgerelateerde ongevallen en incidenten met jongeren
- Jongeren in de verslavingszorg
- Ouderen in de verslavingszorg
- Drinkers, overmatige drinkers, ex-drinkers, nooit-drinkers en personen die meer drinken dan het GR-advies
- Nederlanders 19+ die méér drinken dan het GR-advies, per GGD-regio en per gemeente
- Nederlanders met alcoholstoornissen / problematisch gebruik / riskant gebruik
- Alcoholgebruik zwangere vrouwen
- Alcoholgerelateerde sterfte
- Alcoholaccijnzen
- Rijden onder invloed
- Alcoholverstrekking jongeren
- Sancties wegens overtreding Drank- en Horecawet
- Maatschappelijke en private kosten en baten
- Nederland in vergelijking met andere EU-landen
- Links
- Recent nieuws

1. Alcoholconsumptie per hoofd van de bevolking

Grafiek: Alcoholconsumptie per hoofd van de bevolking vanaf 0 jaar, 1960-2018 (bier, wijn, gedistilleerd en totaal, allemaal in liters pure alcohol)

Deze grafiek geeft de ontwikkeling van de alcoholconsumptie per gemiddelde Nederlander (inclusief niet-drinkers en kinderen) weer in liters pure alcohol. De onderste 3 lijnen geven de liters pure alcohol aan die in de vorm van bier, van wijn en van gedistilleerde drank beschikbaar kwamen. Deze drie cijfers zijn ook opgeteld: dat is de bovenste lijn. Die geeft dus de totale hoeveelheid pure alcohol die per Nederlander voor consumptie beschikbaar kwam.

-

Hieronder de link naar de tabel met de achterliggende cijfers en de cijfers over het alcoholgebruik per hoofd van de bevolking van 15 jaar en ouder. Dit omdat de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en ook andere internationale organisaties meestal de pure alcoholconsumptie per hoofd van de bevolking 15+ weergeven. Zie ook de tabel op het einde van deze themapagina waarin de alcoholconsumptie 15+ van Nederland vergeleken wordt met andere EU-landen.

Alcoholconsumptie per hoofd van de bevolking (bier, wijn, gedistilleerd en totaal) en per hoofd van de bevolking van 15 jaar en ouder (totaal), 1960-2018 in liters pure alcohol (versie april 2019) (75,5 kB)

-

2. Verkoopplaatsen en -kanalen alcohol

Verkoopplaatsen alcohol

Er zijn in Nederland anno 2019 naar schatting bijna 72.000 plaatsen waar legaal alcohol verkocht of geschonken wordt. Het gaat om zo'n 22.000 detailhandelsvestigingen en een kleine 50.000 horecabedrijven (commercieel en paracommercieel). Daarnaast wordt naar schatting jaarlijks op 26.500 evenementen zwak-alcoholhoudende drank geschonken met een zogenaamde artikel 35 ontheffing Drank- en Horecawet.

Tabel: Aantal verkoopplaatsen van alcohol (schatting)

*Er zijn ook duizenden commerciële horecabedrijven die géén vergunning hebben om alcohol te verstrekken, zoals veel koffiebarretjes, hamburgerrestaurants, broodjeszaken, shisha lounges, ijssalons en juicebars. Het aantal commerciële horecabedrijven ligt dan ook beduidend hoger dan 32.000.

Bronnen o.m. ing.nl.

Verkoopkanalen alcohol

Maar 26,3% van de alcohol die in Nederland wordt geconsumeerd is gekocht in de horeca. De rest is gekocht in de detailhandel, vooral in de supermarkt.

Grafiek: Verkoopkanalen van alcohol in 2015, marktaandeel in %

Verkoopkanalen van alcohol (318 kB)

-

3. Alcoholgebruik schoolgaande jongeren

Peilstationsonderzoeken

Het Trimbos-instituut peilt sinds het midden van de jaren tachtig elke vier jaar in hoeverre leerlingen van klassen 7 en 8 van de basisschool en van het reguliere middelbare onderwijs ervaring hebben met alcohol, tabak, drugs en gokken. Dit gebeurt via het landelijke Peilstationsonderzoek scholieren. De resultaten worden gepubliceerd in een factsheet (basisonderwijs) en in een rapport (voortgezet onderwijs). De cijfers uit het rapport van het voortgezet onderwijs zijn representatief voor de leeftijdsgroep 12-16 jaar.

Uit het onderzoek naar leerlingen van groep 7 en 8 van het basisonderwijs blijkt dat:
- 13% ooit alcoholhoudende drank gedronken, waarvan 78% enkel een paar slokjes en 22% een heel glas of meer.
- Een klein percentage leerlingen (2%) in de afgelopen maand nog alcohol heeft gedronken.
- Eveneens 2% van de leerlingen van groep 7 en 8 wel eens aangeschoten of dronken is geweest.
- Het ooit-gebruik en het gebruik de afgelopen maand bij jongens (respectievelijk 18% en 3%) circa tweemaal zo hoog ligt als bij meisjes (respectievelijk 9% en 1%).
- Het ooit-gebruik hoger is onder autochtone leerlingen (14%) dan onder allochtone leerlingen (8%).

Uit het Peilstationsonderzoek scholieren uit 2015 blijkt dat van de scholieren van 12 t/m 16 jaar van het voortgezet onderwijs:
- 45,4% ooit alcohol heeft gedronken.
- 25,5% in de maand voorafgaande aan het onderzoek heeft gedronken.
- Voor de groep 16-jarige scholieren deze cijfers hoger liggen: 76,2% heeft ooit gedronken, 59,3% heeft de laatste maand gedronken.
- Onder de jongeren die alcohol drinken dronkenschap regelmatig voorkomt. 23% was één keer dronken gedurende de laatste maand, 20,1% twee- of driemaal en 5,8% nog vaker. 69,5% drinkt maandelijks 5 glazen of meer bij één gelegenheid. 20,7% drinkt méér dan 10 glazen alcohol op een weekenddag.
- Bier verreweg de meest populaire drank is onder jongens, gevolgd door mixdranken. Voor meisjes is dit wijn, ook gevolgd door mixdranken.
- Allochtone jongeren een lagere kans hebben om dagelijks alcohol te gebruiken in vergelijking met autochtone jongeren.
- Meisjes en jongens opvallend weinig verschillen m.b.t. laatste maand alcoholgebruik (jongens 30,0%, meisjes 27,6%)
- Er ook weinig verschil is tussen drinkende jongens en drinkende meisjes wat betreft het maandelijks drinken van 5 of meer glazen alcohol bij één gelegenheid (jongens 71,7%, meisjes 68,1%).
- De gemiddelde leeftijd waarop scholieren gaan drinken in 2015 13,2 jaar was.

ESPAD-studie

Een deel van de gegevens uit het Peilstationsonderzoek scholieren wordt sinds 1999 gebruikt door ESPAD, een internationale studie naar middelengebruik bij scholieren in het regulier onderwijs in de leeftijd van 15 en 16 jaar.

- Uit de gegevens van de ESPAD-studie blijkt dat Nederlandse jongeren wat ouder zijn als ze beginnen met drinken dan hun Europese leeftijdsgenoten, maar als ze drinken ze vaak en veel drinken. Van de Nederlandse 15-16 jarige scholieren heeft 26% voor hun 14e jaar al eens gedronken, terwijl het ESPAD gemiddelde 47%. Het ooit gebruik is in Nederland met 73% ook lager dan het ESPAD gemiddelde van 80%, terwijl het gebruik in de afgelopen maand ongeveer gelijk is.
- Nederland behoort, samen met Liechtenstein, Cyprus, Vlaanderen en Malta tot de hoogst scorende landen voor wat betreft het aantal keren alcohol gedronken in de afgelopen maand. Dat geldt ook voor de hoeveelheid alcohol gedronken op de laatste drink-dag. We staan op plaats 6 met boven ons Denemarken (hoogste frequentie), Estland, Zweden, Finland en Ierland.

HBSC-onderzoek

Het alcoholgebruik onder de schoolgaande jeugd (leerlingen in de hoogste klas van het basisonderwijs en leerlingen in het voortgezet onderwijs) is in 2005, 2009, 2013 en 2017 ook gemeten in de Health Behaviour in School-aged Children (HBSC) studie. Deze studie maakt deel uit van het internationale HBSC-onderzoek waaraan inmiddels ruim 40 landen meedoen. In al die landen wordt in elk geval onderzoek gedaan onder 11-, 13- en 15-jarige scholieren. Door de internationale inbedding is het mogelijk om de gegevens van een deel van de Nederlandse leerlingen systematisch te vergelijken met die van kinderen in het buitenland.

Uit de Nederlandse HBSC 2017 studie onder leerlingen van groep 8 van de basisschool (gemiddeld 11,5 jaar) blijkt dat:
- 8% van de leerlingen in groep 8 ooit alcohol heeft gedronken.
- Dat het bij de jongens van groep 8 gaat om 12,6% en bij de meisjes om 4,2%.
- Maandelijks gebruik van alcohol bij 1,7% van deze groep voorkomt.
- Slechts 0,8% ooit dronken is geweest.

Verder blijkt uit het HBSC 2017 onderzoek onder 12 t/m 16 jarigen in het voortgezet onderwijs dat:
- Bijna 45% van de leerlingen ooit alcohol heeft gedronken, 25% in de laatste maand. 16% is ooit dronken geweest.
- Jongens vaker ooit alcohol hebben gebruikt in hun leven dan meisjes.
- Van de 15-jarige leerlingen in het voortgezet onderwijs 40% de laatste maand heeft gedronken, van de 16-jarigen is dat 50%.
- Onder leerlingen die alcohol gebruiken, flink wordt gedronken. Bijna een derde is recent dronken geweest en ruim 70% dronk in de afgelopen maand meer dan vijf glazen alcohol bij één gelegenheid (bingedrinken).
- Van de drinkers 10% meer drinkt dan tien glazen alcohol op een weekenddag.
- Jongens grotere hoeveelheden drinken dan meisjes.
- Voor drinkende jongeren geldt: hoe lager het schoolniveau, des meer er wordt gedronken.
- Jongeren met een migratieachtergrond minder vaak hebben gedronken, maar als zij drinken er geen verschil is in hoeveelheid vergeleken met hun leeftijdgenoten zonder migratieachtergrond.
- Jongeren uit welvarende gezinnen vaker ooit of de laatste maand alcohol hebben gedronken dan hun leeftijdgenoten uit minder welvarende gezinnen.
- Jongeren uit onvolledige gezinnen vaker alcohol drinken, zowel ooit als in de laatste maand, dan jongeren uit volledige gezinnen. Ook meer dan 10 glazen alcohol op een weekenddag drinken komt in deze groep vaker voor.

In 2017 is - net als in 2015 - aanvullend ook onderzoek verricht naar studenten van 16, 17 en 18 jaar in het vervolgonderwijs (MBO en HBO). Uit dat onderzoek blijkt dat van de studenten van 16 t/m 18 jaar van het MBO en HBO:
- 85% ooit alcohol heeft gedronken en bijna drie kwart dat in de afgelopen maand nog heeft gedaan. 
- 21% meer dan 10 glazen op één weekenddag heeft gedronken: jongens (28%) twee keer zo vaak als meisjes (14%).
- studenten van 16 jaar in het vervolgonderwijs vaker ooit hebben gedronken en vaker de laatste maand hebben gedronken dan hun leeftijdgenoten in het voortgezet onderwijs. Blijkbaar hangt alcoholgebruik ook samen met het soort onderwijs.

Trends

Zoals we hiervoor zagen worden er elke vier jaar Peilstationsonderzoeken en elke vier jaar HBSC-onderzoeken gedaan. De onderzoeken wisselen elkaar af. Iedere twee jaar verschijnt één van beide onderzoeken.

Omdat de onderzochte groep basisschoolleerlingen van de Peilstationsonderzoeken niet dezelfde is als die van de HBSC-studies, worden hieronder in de tabellen niet één, maar twee vierjaarlijkse trends gegeven voor ooit-alcohol-gedronken en laatste-maand-gedronken. Omdat er niet eenduidig aan basisschoolleerlingen vragen zijn gesteld over bingedrinken, kan daarvan helemaal geen trend worden gegeven.

Voor wat betreft de schoolgaande jeugd van 12 t/m 16 jaar in het voortgezet onderwijs kan wel over een lange periode één tweejaarlijkse trend gegeven worden, zowel wat betreft ooit-gebruik als laatste-maand-gedronken en laatste-maand-gebinged. Omdat de methodiek van beide onderzoeken niet geheel overeenkomt, is het niet mogelijk de trend weer te geven van alle leerlingen van 12 t/m 16 jaar van het voortgezet onderwijs, maar alleen van de leerlingen van die leeftijd in klas 1 t/m 4. Dit betekent dat de cijfers hieronder iets kunnen afwijken van de cijfers die eerder in deze paragraaf zijn gerapporteerd.

Het is niet mogelijk een lange trend te geven van het gebruik van alcohol bij 16 t/m 18-jarigen in het vervolgonderwijs (MBO en HBO). Er zijn immers alleen gegevens beschikbaar over 2015 en 2017, voor wat betreft ooit-gedronken en laatste-maand-gedronken.

Enkele opvallende cijfers:
- Tussen 2003 en 2017 is het alcoholgebruik onder leerlingen van de basisschool sterk afgenomen. In 2003 had de helft van de leerlingen van groepen 7 en 8 al wel eens gedronken, nu heeft nog maar 8,4% van de leerlingen in groep 8 dat ooit gedaan.
- In 2003 dronk 18,9% van de leerlingen van groep 7 en 8 van de basisschool de maand voorafgaande aan het onderzoek, in 2017 was dat bij de leerlingen van groep 8 nog slechts 1,7%.
- Het percentage leerlingen van 12 t/m 16 jaar uit klas 1 t/m 4 van het voortgezet onderwijs dat ooit alcohol heeft gedronken is tussen 2003 en 2017 ook spectaculair gedaald van 83,5% naar 41,6%.
- Het alcoholgebruik de laatste maand is bij deze groep leerlingen tussen 2003 en 2017 gedaald van 55,3% naar 21,7%.
- Bingedrinken onder drinkende leerlingen van 12 t/m 16 jaar uit klas 1 t/m 4 is in 2017 hoger dan in 2003. In 2003 had 63,7% in de laatste maand wel eens meer dan vijf glazen bij één gelegenheid gedronken. In 2017 is dat 72,0%.
- In de periode 2015-2017 is het alcoholgebruik van 16 t/m 18 jarige studenten van het vervolgonderwijs licht, maar niet significant gestegen. Bij de 16-jarigen nam het ooit-gebruik 4,1 procentpunt toe, het laatste-maand-gebruik 2,8 procentpunt. Bij 17-jarigen ging het om respectievelijk 2,3 en 3,3 procentpunt.

Kortom:
Het alcoholgebruik (ooit en laatste maand) onder leerlingen van het basis- en voortgezet onderwijs is sinds 2003 flink teruggedrongen. Drinken leerlingen eenmaal alcohol, dan consumeren ze regelmatig veel, zelfs méér dan vroeger. Er kan geen lange termijn trend worden gegeven over het alcoholgebruik bij studenten in het vervolgonderwijs.

Tabellen en grafiek trends ooit-alcohol-gedronken

Tabel: Trendgegevens 2003-2017 voor 'ooit-alcohol-gedronken' door leerlingen van het basisonderwijs (in %)

Bronnen: Peilstationsonderzoek scholieren - basisonderwijs en HBSC.

Tabel: Trendgegevens 2003-2017 voor 'ooit-alcohol-gedronken' door leerlingen van 12 t/m 16 jaar in klas 1 t/m 4 van het voortgezet onderwijs naar leeftijd (in %)

Bronnen: Peilstationsonderzoek scholieren en HBSC.

Grafiek: Trendgegevens 2003-2017 voor 'ooit-alcohol-gedronken' door leerlingen van 12 t/m 16 jaar in klas 1 t/m 4 van het voortgezet onderwijs naar leeftijd (in %)

Bronnen: Peilstationsonderzoek scholieren en HBSC.

-

Tabel: 'Ooit-alcohol-gedronken' 2015-2017 door studenten van 16 en 17 jaar van het vervolgonderwijs naar leeftijd (in %)

Bronnen: Middelengebruik onder studenten van 16-18 jaar op het MBO en HBO 2015 en 2017.

Tabellen en grafiek trends laatste-maand-gedronken

Tabel: Trendgegevens 2003-2017 voor 'laatste-maand-gedronken' door leerlingen van het basisonderwijs (in %)

Bronnen: Peilstationsonderzoek scholieren - basisonderwijs en HBSC.

Tabel: Trendgegevens 2003-2017 voor 'laatste-maand-gedronken' door leerlingen van 12 t/m 16 jaar in klas 1 t/m 4 van het voortgezet onderwijs die aangegeven hebben de afgelopen maand te hebben gedronken, naar leeftijd (in %)

Bronnen: Peilstationsonderzoek scholieren en HBSC.

Grafiek: Trendgegevens 2003-2017 voor 'laatste-maand-gedronken' door leerlingen van 12 t/m 16 jaar in klas 1 t/m 4 van het voortgezet onderwijs naar leeftijd (in %)

Bronnen: Peilstationsonderzoek scholieren en HBSC.

Tabel: 'Laatste-maand-gedronken' 2015-2017 door studenten van 16 en 17 jaar van het vervolgonderwijs naar leeftijd (in %)

Bronnen: Middelengebruik onder studenten van 16-18 jaar op het MBO en HBO 2015 en 2017.

Tabel en grafiek laatste-maand-gebinged

Tabel: Trendgegevens 2003-2017 voor 'laatste-maand-gebinged"* door leerlingen van 12 t/m 16 jaar in klas 1 t/m 4 van het voortgezet onderwijs naar leeftijd (in %)

*Bingedrinken = afgelopen maand één keer of vaker 5 glazen of meer gedronken hebben op één gelegenheid
NB Deze vraag is alleen gesteld aan de leerlingen die aangaven de laatste maand gedronken te hebben.

Grafiek: Trendgegevens 2003-2017 voor 'laatste-maand-gebinged' door leerlingen van 12 t/m 16 jaar in klas 1 t/m 4 van het voortgezet onderwijs naar leeftijd (in %)

Bronnen: Peilstationsonderzoek scholieren en HBSC.

-

Factsheet ESPAD 2011 (332 kB)

HBSC 2013 (9,9 MB)

Growing up unequal full report (48,9 MB)

Ranglijsten EU-lidstaten naar wekelijks alcoholgebruik 15-jarigen (107 kB)

Ontwikkeling in alcohol- en druggebruik onder 15- en 16-jarige scholieren 2011-2015 (104 kB)

Peilstationsonderzoek scholieren - basisonderwijs 2015 (609 kB)

Jeugd en riskant gedrag 2015 (13,2 MB)

ESPAD Report 2015 (3,30 MB)

Veranderingen in middelengebruik onder nederlandse scholieren (4,12 MB)

Gezondheid en welzijn van jongeren in Nederland (HBSC) (2,74 MB)

Middelengebruik onder studenten van 16-18 jaar op het MBO en HBO (9,7 MB)

-

4. Alcoholgebruik alle jongeren

Jongeren van 12 t/m 17 jaar - CBS cijfers

Uit cijfers van het CBS naar de leefstijl van Nederlanders van 12 jaar en ouder zijn gegevens te halen over het alcoholgebruik van jongeren van 12 t/m 17 jaar. Het gaat hierbij om alle jongeren, dus niet alleen om schoolgaande jongeren.

Hieruit blijkt dat in 2018:
- 41,9% van de jongeren in de leeftijd van 12 t/m 17 jaar ooit alcohol heeft gedronken,
- 30,5% van deze jongeren op het moment van onderzoek nog dronk en
- 11,5% ooit alcohol heeft gedronken, maar niet de laatste 12 maanden.

Van de drinkende jongeren van 12 t/m 17 jaar was in 2018 - volgens het CBS - 12,7% een zware drinker. Daarvan is bij meisjes sprake als ze minstens één keer per week ten minste 4 glazen drinken; bij jongens gaat het om minstens één keer per week 6 glazen. De CBS-term 'zwaar drinken' is dus vergelijkbaar met de term 'binge drinken' die het Trimbos hanteert. Het CBS legt de grens echter niet bij 5 glazen, maar bij 4 glazen voor meisjes en 6 glazen voor jongens.

Tabel: Alcoholgebruik jongeren 12 t/m 17 jaar, 2018, in %

Bron: cbs.nl.

Jongeren en jong-volwassenen van 16 t/m 25 jaar - EénVandaag

Uit een in 2018 gehouden onderzoek onder bijna duizend leden van 16 t/m 25 jaar van het Jongerenpanel van EénVandaag bleek 78% regelmatig te drinken.

Van die 78% jongeren en jongvolwassenen van 16 tot en met 25 jaar die aangaven regelmatig te drinken:
- dronk 21% 10 glazen alcohol of meer per week;
- was 25% minstens eens per maand dronken;
- dronk 35% van de jongens minstens eens per maand 6 glazen alcohol binnen 2 uur;
- dronk 29% van de meisjes minstens eens per maand 4 glazen alcohol binnen 2 uur.

Kester - Onderzoek alcohol en jongeren - 2de versie (3,75 MB)

-

5. Gebruik van alcohol door jongeren en de opvattingen van ouders

Sinds 2014 is de leeftijdsgrens voor alcohol en tabak in Nederland 18 jaar. Vanaf dat moment mogen verkopers alleen alcohol en tabak verkopen aan jongeren boven de 18 jaar en mogen jongeren onder de 18 jaar geen alcohol bezitten op voor het publiek toegankelijke plaatsen. Er zijn veel onderzoeken gedaan naar de opvattingen van ouders over die grens van 18 jaar. Omdat in al deze onderzoeken de vraagstelling net iets anders is zijn de uitkomsten moeilijk vergelijkbaar. Zo wordt soms gevraagd naar de leeftijdsgrens voor alcohol én tabak, andere keren alleen naar de alcoholleeftijdsgrens. Het maakt ook uit aan wie de vragen gesteld worden: aan ouders van jongeren die opgenomen zijn geweest in een alcoholpoli, aan alle ouders met kinderen vanaf 12 jaar of alleen aan ouders met kinderen in de leeftijd 16 en 17 jaar. Het lijkt erop dat met name deze laatsten minder streng zijn.

Peilstationsonderzoek 2015
Trimbos heeft in het kader van het Peilstationsonderzoek 2015 onderzoek gedaan naar de opvattingen van ouders. Hieruit bleek dat:
- 97% van alle ouders van pubers vinden dat scholen alcoholvrij moeten zijn;
- 86% het eens is met de leeftijdsgrens van 18 jaar voor de verkoop van alcohol (was 79% in 2011);
- 26% voor zowel alcohol als tabak een NIX18 afspraak met hun kind heeft gemaakt, dus niet roken en niet drinken voor het 18 jaar;
- 82% van de ouders vinden dat jongeren onder de 16 jaar geen alcohol zouden mogen drinken.
- 56% van mening is dat jongeren onder de 18 jaar niet mogen drinken.

RTL Nieuws
Uit een onderzoek van RTL Nieuws onder ouders van kinderen van 14 tot en met 17 jaar in 2016 bleek dat:
- 56,9% het niet goed vindt dat hun kinderen thuis drinken.
- 67,3% het niet goed vindt als hun kind thuis een feestje geeft en dan drinkt.
- 63,9% het eens is met de alcoholleeftijd van 18 jaar.
- 41,8% het (enigszins) eens is met de stelling dat de leeftijdsgrens voor bier, wijn en mixdranken weer omlaag mag.

Reinier de Graaf / UT
Dat ouders strenger worden blijkt ook de cijfers over jongeren die vanwege overmatig alcoholgebruik in een ziekenhuis werden opgenomen. Gaf in 2011 25% van de ouders geen toestemming om te drinken, in 2017 deed 51% van de ouders dit. In 2016 was dit echter 56%, dus van een verdere toename is geen sprake.

Kindermonitor
Uit de Kindermonitor van de GGD Noord- en Midden-Gelderland blijkt dat in 2017 meer ouders zich bewust lijken van de schadelijke gevolgen van alcohol voor jongeren. 68% van de ouders zegt het niet goed te vinden dat hun kind voor zijn of haar 18e verjaardag voor het eerst een glas alcohol drinkt. In 2013 was dit nog 59% en in 2009 45%. De Kindermonitor van GGD Gelderland-Zuid laat eenzelfde beeld zien: 73% van de ouders vindt het in 2017 niet goed dat hun kind onder de 18 jaar alcohol gebruikt, terwijl dat in 2009 nog 46% was.

EénVandaag
Een vrij recent cijfer over opvattingen van ouders (augustus 2018) komt uit onderzoek van EenVandaag onder bijna 2.500 ouders van 16- en 17-jarige kinderen van het Opiniepanel. Daaruit blijkt dat 56% van deze ouders van 16- en 17-jarigen het hun kind nog steeds toestaat voor z'n 18de alcohol te drinken, 17% staat het zelfs toe in openbare ruimtes (wat verboden is).

HBSC 2017
Uit de HBSC 2017 studie blijkt dat een meerderheid van de leerlingen van 12 t/m 16 jaar van het voortgezet onderwijs zegt dat hun ouders het niet goed vinden als zij thuis drinken, zelfs niet één glas. De tolerantie van ouders voor het drinken van alcohol neemt met de leeftijd van hun kind toe. Waar ouders hun 12-jarige kinderen nog relatief strenge regels opleggen, neemt de strengheid van die regels in de loop van de adolescentie af. Zo vindt 86% van de ouders van 12-jarigen dat drinken in het weekeinde uit den boze is, tegen slechts 29% van de ouders van 16-jarigen. Ouders maken, in ieder geval in de ogen van hun kinderen, nauwelijks verschil in het stellen van regels over alcoholgebruik tussen hun dochters en zoons. Beide groepen worden op ongeveer dezelfde mate aangesproken op de noodzaak tot niet drinken.

Panelwizard
78,2% van de ouders met thuiswonende kinderen tussen de 12 en 17 jaar vindt het ‘normaal’ dat je pas mag roken en drinken vanaf 18 jaar. Dat bleek eind 2018 uit onderzoek van PanelWizard in opdracht van het ministerie van VWS.
Uit dat onderzoek, dat tot nu toe nog niet openbaar gemaakt is, bleek dat in de eerste jaren ná de nieuwe leeftijdsgrens (1 januari 2014) het voor ouders nog wel eens onwennig was om het gesprek over roken en drinken te openen. Dat is anno 2018 duidelijk niet meer het geval: 98,3% van de ouders heeft er geen probleem mee. Voor veel gezinnen blijkt aan tafel tijdens het eten het populairste moment om over drinken te praten (38%).

Tabel: Regels van ouders van leerlingen van 12 t/m 16 jaar uit het voortgezet onderwijs over alcoholgebruik, 2017, in %

HBSC, 2017

Factsheet Peilstationsonderzoek ouders 2015 (1,89 MB)

Tabellen RTL (63,8 kB)

Factsheet alcoholintoxicaties 2007 tot en met 2017 (398 kB)

Kindermonitor Noord- en Oost-Gelderland: hier in te zien.
Kindermonitor Gelderland Zuid: hier in te zien.

Kester - Onderzoek Alcohol en Jongeren (EénVandaag) (3,75 MB)

Gezondheid en welzijn van jongeren in Nederland (HBSC) (2,74 MB)

-

6. Bestedingen aan alcohol door jongeren

In 2010-2011 gaf 21% van de Nederlandse jongens geld uit aan alcohol, gemiddeld zo'n € 67 per maand. Van de meisjes gaf 17% daaraan geld uit, gemiddeld € 39 per maand. Dat bleek uit Scholierenonderzoek van het NIBUD.

In het Scholierenonderzoek 2016 staan geen gegevens meer over de bestedingen aan alcohol, maar meer algemeen over de bestedingen aan uitgaan, café, discotheek en bioscoop. Daaruit blijkt dat 68% van de scholieren hieraan geld uitgeeft en dat zij er zo'n € 16 per maand aan uitgeven. De jongens die geld aan uitgaan uitgeven, besteden daar zo'n € 18 per maand aan, bij meisjes is dat € 14. Het percentage jongeren dat aan uitgaan geld uitgeeft stijgt met de leeftijd. Op 12 jaar geeft 46% er geld aan uit, op 17/18 jaar 90%.

Scholierenonderzoek 2010-2011 (1,36 MB)

Scholierenonderzoek 2012-2013 (1,24 MB)

Scholierenonderzoek 2016 (0,99 MB)

-

7. Bezoeken SEH en ziekenhuisopnames (o.m. voor comadrinken) bij jongeren

Twee organisaties houden al minimaal 10 jaar zorgdata bij over het aantal jonge patiënten met een alcoholintoxicatie ("comadrinken"). Hieronder nadere informatie over deze twee bronnen.

Gegevens kinderartsen

De eerste bron zijn de data van kinderarts Nico van der Lely en zijn collega's. Zij behandelden in 2017 860 jongeren onder de 18 jaar die in het ziekenhuis waren opgenomen na overmatig alcoholgebruik. Bij 671 van de 860 opgenomen jongeren was er sprake van coma door alcoholvergiftiging (intoxicatie). Het ging om 55% jongens en 45% meisjes. Hun gemiddelde leeftijd bedroeg 15,5 jaar. Het hoogste gemeten alcoholpromillage was 3,8. Gemiddeld waren de jongeren 3,3 uur buiten bewustzijn.

SEH-afdelingen

De tweede bron zijn de data over het aantal patiënten met alcoholintoxicatie dat behandeld wordt op de afdeling Spoedeisende Hulp (SEH) van een ziekenhuis. Het gaat om schattingen door VeiligheidNL gebaseerd op een registratiesysteem waaraan een selectie van ziekenhuizen in Nederland deelneemt. Deze ziekenhuizen vormen een representatieve steekproef van ziekenhuizen in Nederland met een continu bezette SEH-afdeling. Dit maakt een schatting van cijfers op nationaal niveau mogelijk.

In 2017 ging het om een geschat aantal van 6.000 alcoholintoxicaties op alle SEH-afdelingen. Ruim de helft van deze comadrinkers (3.200) was jonger dan 25 jaar, bijna een kwart (1.400 jongeren) zelfs onder de 18 jaar. Bij de groep 12-17 jaar gaat het om 116 alcoholintoxicaties per 100.000 inwoners.

Het aantal SEH-bezoeken als gevolg van alcoholvergiftiging is in 10 jaar tijd toegenomen met 39%. De stijging werd vooral veroorzaakt door de leeftijdsgroep 25-54 jaar. Bij de leeftijdsgroep 12-17 jaar is er de laatste 10 jaar (sinds 2007) geen significante stijging te zien.

Het aantal jongeren met alcoholintoxicatie op de SEH-afdelingen ligt beduidend hoger dan het aantal alcoholintoxicaties dat kinderartsen in ziekenhuizen registreren. Dat is omdat niet alle jongeren met een alcoholintoxicatie op de SEH-afdeling gezien worden door een kinderarts of na een SEH-behandeling in het ziekenhuis worden opgenomen.

Factsheet alcoholintoxicaties 2007 tot en met 2016 (433 kB)

Alcoholvergiftigingen en ongevallen met alcohol 2016 (422 kB)

Alcoholvergiftigingen en ongevallen met alcohol 2017 (478 kB)

-

Tabellen

Tabel: Ziekenhuisopnames en alcoholvergiftigingen bij jongeren van 12 tot en met 17 jaar, 2007-2017

Bron: Reinier de Graaf, Nationaal Signaleringscentrum Kinderartsen (NSCK), Universiteit Twente

-

Grafiek: Jaarlijks aantal SEH-bezoeken, opnamen en huisartsenpostbezoeken i.v.m. alcoholvergiftiging, 2006-2017

De blauwe lijn laat het geschatte aantal SEH-behandelingen bij jongeren van 12-17 jaar zien. Vanaf 2007 is de stijging niet significant.

8. Alcoholgerelateerde ongevallen en incidenten met jongeren

Alcohol speelde in 2010 een rol in 8,7% van door de politie geregistreerde incidenten met jongeren, zo bleek uit een studie van het Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid STAP naar de alcoholincidenten in 5 gemeenten in de FoodValley regio. Het betrof onderzoek waarbij incidentgegevens van de politie Gelderland-Midden nader zijn geanalyseerd. In de helft van de incidenten ging het om agressief gedrag. Ruzie en inbraak scoorden ook hoog. De meeste incidenten vonden plaats op zaterdag en tussen 12 uur ’s nachts en 3 uur ’s nachts.

VeiligheidNL schatte dat in 2017 700 jongeren onder de 18 jaar op de Spoedeisende Hulp (SEH) van ziekenhuizen zijn behandeld in verband met alcoholgerelateerde ongevallen en geweld.

Nog recenter zijn de cijfers uit een in 2018 gehouden enquête onder leden van het Opiniepanel van EénVandaag. Van de 1.000 jongeren en jongvolwassenen van 16 tot en met 25 jaar gaf 72% aan regelmatig alcohol te drinken. Van deze groep:
- had 43% blackouts (geheugengaten) gehad;
- was 27% gewond geraakt en
- was 4% bewusteloos geweest.

Politie Registratie Onderzoek (372 kB)

Alcoholvergiftigingen en ongevallen met alcohol - 2015 (417 kB)

Alcoholvergiftigingen en ongevallen met alcohol - 2016 (422 kB)

Alcoholvergiftigingen en ongevallen met alcohol - 2017 (478 kB)

Onderzoek Alcohol en Jongeren - 2de versie (3,75 MB)

-

9. Jongeren in de verslavingszorg

Relatief weinig jongeren/jongvolwassenen komen met een alcoholhulpvraag bij de verslavingszorg. Wel is - gecorrigeerd voor de bevolkingsopbouw - in de periode van 2005 tot en met 2015 het aantal hulpvragers onder de 25 jaar met 65% toegenomen van 20/100.000 naar 33/100.000 leeftijdsgenoten.

Opvallend is dat de hulpvraag van jongeren/jongvolwassenen vanaf 2005 tot en met 2014 is gestegen, maar dat die in 2015 voor het eerst is gedaald. In vergelijking met 2014 waren er in 2015 20% minder jongeren/jongvolwassenen onder de 25 jaar met een alcoholhulpvraag.

Tabel: Aantal alcoholhulpvragers bij de verslavingszorg onder de 25 jaar, 2005-2015

-

Alcoholhulpvraag in Nederland 2005-2014 (3,04 MB)

Kerncijfers Verslavingszorg 2015 (3,04 MB)

-

10. Ouderen in de verslavingszorg

In 2005 is 20% van de cliënten in de verslavingszorg met primaire alcoholproblematiek een 55+-er. Het betrof 5.756 personen. In 2015 is dat 28% (ca. 8.225 personen). Dit geeft aan dat het aandeel ouderen binnen de verslavingszorg groter is geworden.

Gecorrigeerd voor de bevolkingsopbouw is in de periode van 2005 tot en met 2015 het aantal hulpvragers onder 55+-ers gestegen van 136/100.000 naar 158/100.000 leeftijdsgenoten.

Tabel: Aantal alcoholhulpvragers bij de verslavingszorg 55+, 2005-2015

-

Factsheet Alcohol en ouderen 2014 (458 kB)

Alcoholhulpvraag in Nederland 2005-2014 (896 kB)

Kerncijfers verslavingszorg 2015 (3,04 MB)

-

11. Drinkers, overmatige drinkers, ex-drinkers, nooit-drinkers en personen die meer drinken dan het GR-advies

Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat in 2018 76,2% van de Nederlanders van 12 jaar en ouder alcohol gebruikte, waarvan 10% overmatig. Dat betekent dus dat 7,6% van de Nederlanders van 12 jaar en ouder kan worden aangeduid als overmatige drinker. Een overmatige drinker is iemand die zelf zegt gemiddeld minstens 14 (bij vrouwen) of 21 (bij mannen) glazen alcoholhoudende drank per week te drinken. 11,2% van de bevolking 12+ is een ex-drinker, 12,7% een nooit-drinker. Een minderheid van de bevolking, 43,1%, houdt zich aan het advies van de Gezondheidsraad. Zij drinken geen alcohol of in ieder geval niet meer dan één glas per dag. Dat betekent dat 56,9% meer drinkt dan de alcoholrichtlijn van de Gezondheidsraad adviseert.

Tabel: Drinkers, overmatige drinkers, ex-drinkers, nooit-drinkers en personen die meer drinken dan het GR-advies, in 2018

-

Relatie met inkomen en opleiding

Inkomen

Uit onderstaande tabel blijkt:
a. dat naarmate Nederlanders een hoger inkomen hebben de kans groter is dat ze alcohol gebruiken;
b. het percentage personen dat meer drinkt dan de Gezondheidsraad adviseert stijgt naarmate het inkomen toeneemt;
c. onder de Nederlanders met het laagste inkomen die wèl drinken, de meeste overmatige drinkers zijn.

Tabel: Drinkers, overmatige drinkers en personen die meer drinken dan het GR-advies, naar inkomensgroep in 2018

-

Bron: CBS.

Dit fenomeen verklaart mogelijk wat in de wetenschap de ‘alcohol harm paradox’ wordt genoemd. Dit is het gegeven dat in de hogere SES-groepen weliswaar een hoger percentage alcoholgebruikers zijn, maar de lage SES-groep meer getroffen wordt door alcoholgerelateerde schade.

Opleidingsniveau

Er zijn ook cijfers van het CBS beschikbaar over overmatig alcoholgebruik naar opleidingsniveau. Deze cijfers betreffen het jaar 2015. Uit die cijfers (zie onderstaande tabel) blijkt dat:
a. onder hoogopgeleiden die alcohol drinken, het percentage overmatige drinkers toeneemt met de leeftijd;
b. bij laagopgeleiden het percentage overmatige drinkers onder de drinkers afneemt met de leeftijd;
c. oudere laagopgeleide drinkers het minst vaak overmatig drinken en oudere hoogopgeleide drinkers juist het meest.

Tabel: Overmatige drinkers onder de drinkers, naar opleidingsniveau en leeftijd in 2015

-

Bron: CBS 2015.

-

12. Nederlanders 19+ die meer drinken dan het GR-advies, per GGD-regio en per gemeente

Uit cijfers van de Gezondheidsmonitor 2016 van de GGD-en, het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) per GGD-regio blijkt dat het percentage Nederlanders van 19+ dat méér drinkt dan het advies van de Gezondheidsraad het hoogst is in de regio’s Brabant-Zuidoost (65,1%) en Hollands-Noorden (65%) en het kleinst in Flevoland (51,8%).
Kijken we naar het percentage 19+ers dat méér drinkt dan de Gezondheidsraad adviseert in alle Nederlandse gemeenten, dan zien we dat dat het hoogste is in Koggenland (76% drinkt méér), Eersel (74%) en Oost-Gelre (ook 74%). Het laagste is het in Reimerswaal (45%), Aalburg (44%) en Urk (42%).

Tabel: Percentage Nederlanders 19+ dat méér drinkt dan het GR-advies, per GGD-regio

-

Bevolking 19+ die drinkt boven de richtlijn per gemeente, alfabetisch (213 kB)

-

Bron: volksgezondheidenzorg.info.

-

13. Nederlanders met alcoholstoornissen / problematisch gebruik / riskant gebruik

In de vorige twee paragrafen zijn onder meer cijfers opgenomen over het aantal overmatige drinkers en het aantal drinkers dat méér drinkt dan de Gezondheidsraad adviseert. De indeling van die drinkers is uitsluitend op basis van de hoeveelheid glazen alcohol die zij (zeggen te) drinken. Er worden in de literatuur ook indelingen gebruikt gebaseerd op het drinkgedrag of op basis van de problemen die een drinker ondervindt (of zegt te ondervinden) als gevolg van zijn of haar alcoholgebruik. In deze paragraaf gaan we in op drie Nederlandse studies naar het voorkomen van alcoholstoornissen, van problematisch gebruik en van riskant gebruik.

NEMESIS-studie

Uit de NEMESIS-2 studie onder 6.646 Nederlanders van 18 t/m 64 jaar naar psychische gezondheid, zoals het vóórkomen van alcoholstoornissen, blijkt dat 14,3% van de Nederlanders ooit in het leven alcohol misbruikt en dat 2,0% van de Nederlanders ooit in het leven alcoholafhankelijk is.

De NEMESIS-2 studie gebruikte de definities 'alcoholmisbruik' en 'alcoholafhankelijkheid' die destijds voorkwamen in de DSM-IV, het handboek van psychiaters. Inmiddels is er een DSM-5, waarin sprake is van 'alcoholstoornissen' met de onderverdeling: mild, gematigd en ernstig.

Er was in de DSM-IV sprake van alcoholmisbruik als iemand een patroon van onaangepast alcoholgebruik had blijkend uit minstens één van de volgende vier criteria:
• De persoon gebruikt herhaaldelijk alcohol met als gevolg dat het niet meer lukt om in belangrijke mate te voldoen aan verplichtingen op het werk, school of thuis.
• Men drinkt herhaaldelijk in situaties waarin dit fysiek gevaarlijk is (bijvoorbeeld autorijden onder invloed).
• In samenhang met het gebruik van alcohol is men in aanraking gekomen met justitie.
• De persoon gebruikt bij voortduring alcohol hoewel dit een sociaal, beroepsmatig, psychisch of lichamelijk probleem in stand houdt.

Volgens DSM-IV was van alcoholafhankelijkheid sprake als de persoon minstens aan drie van de volgende criteria voldoet:
• Men drinkt vaak grotere hoeveelheden of langer dan men van plan was.
• Men wil beslist minderen of stoppen met drinken of heeft zonder succes geprobeerd dit te doen.
• Er wordt veel tijd gestoken in het verkrijgen van alcoholhoudende drank en in de consumptie ervan. Ook kan veel tijd nodig zijn om van de naweeën van gebruik te bekomen.
• Iemand heeft een sterke gewenning of tolerantie. Drinken van dezelfde hoeveelheid heeft minder effect dan eerder. Of: de persoon moet meer drinken om dronken te worden of een ander gewenst effect te bereiken.
• Bij stopzetting of onderbreking van drinken is er sprake van ontwenningsverschijnselen, ook wel onthoudingsverschijnselen genoemd, zoals een kater. Het drinken heeft vaak tot doel om onthoudingsverschijnselen te verlichten of te voorkómen.
• De persoon offert vanwege het drinken sociale en beroepsmatige activiteiten en (andere) besteding van vrije tijd op.
• Iemand gaat door met drinken al kent men de nadelen daarvan voor het functioneren of de gezondheid.

Tabel: Nederlanders met alcoholstoornissen

-

NEMESIS-2 (2,26 MB)

-

Global Drug Survey 2017

Uit de Global Drug Survey 2017, een groot internationaal onderzoek naar onder meer problematisch veel drinken, blijkt dat de Nederlandse deelnemers in de Europese top drie staan.

Zo'n 3.250 Nederlanders vulden de vragenlijst in. Het betreft geen representatieve steekproef. Het ging om 41,3% vrouwen en 58,7% mannen. De gemiddelde leeftijd van de respondenten was 23,5 jaar.

Problematisch drinken hield in dit onderzoek in dat de deelnemers een totale AUDIT-score hadden die 16 punten of hoger is. Het gaat om zaken als relatief vaak spoedeisende hulp nodig hebben, niet meer herinneren wat er is gebeurd (blackout hebben) en last hebben van schuldgevoelens en spijt achteraf. Onder de Nederlandse deelnemers bleek 40,9% van de mannen en 27,9% van de vrouwen problematisch te drinken. Het betreft vooral jonge mannen.

-

Tabel: Problematisch alcoholgebruik mannen en vrouwen onder de 25 jaar en mannen en vrouwen van 25 jaar en ouder 2017 - in % N.B. Géén representatieve steekproef.

-

Global Drug Survey 2017 - Netherlands Report (13,2 MB)

-

Riskant gebruik

In november 2018 heeft het Trimbos-instituut een nieuw begrip geïntroduceerd: riskant alcoholgebruik. Riskant alcoholgebruik is - net als problematisch gebruik in de hiervoor genoemde Global Drug Survey - gekoppeld aan een bepaalde AUDIT-score, namelijk 8 punten of hoger. Het gaat niet primair om de hoeveelheid alcohol die gedronken wordt, maar men kijkt of de persoon in kwestie door zijn drinkgedrag problemen rapporteert, bijvoorbeeld verplichtingen niet na kunnen komen, spijt hebben van het alcoholgebruik of van anderen het advies krijgen om minder te drinken.

De nieuwe gegevens over riskant gebruik zijn door het Trimbos-instituut, het Centraal Bureau voor de Statistiek en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) verzameld in 2016 als onderdeel van de Leefstijl Monitor A. Een representatieve steekproef van 10.236 volwassenen heeft deelgenomen aan het onderzoek. Eruit blijkt dat in 2016 16,8% van de drinkers (=laatste jaar gedronken) van 18 jaar en ouder een riskante alcoholgebruiker is op basis van zijn/haar AUDIT-score. Dit betreft meer mannen (24,1%) dan vrouwen (8,7%). Dit komt overeen met 1.790.000 riskante gebruikers, oftewel 13,5% van de Nederlandse bevolking van 18 jaar en ouder.

- Riskant alcoholgebruik komt het meest voor in de leeftijdscategorie 18-29 jaar en neemt vanaf 30 jaar duidelijk af met de leeftijd.
- Alcoholgebruikers met een hoog opleidingsniveau zijn vaker een riskante drinker dan degenen met een laag opleidingsniveau.
- Drinkers met een Nederlandse achtergrond zijn vaker een riskante drinker dan degenen met een (niet)-westerse migratieachtergrond.
- Zoals verwacht, drinken riskante gebruikers vergeleken met niet-riskante gebruikers vaker, zijn ze vaker dronken en drinken ze gemiddeld meer glazen alcohol per dag.
- Riskante gebruikers ervaren vergeleken met niet-riskante gebruikers beduidend vaker alcohol gerelateerde problemen, zoals geheugenverlies, agressie, vandalisme of een ongeval (27,9% versus 1,6%).
- Ook zijn riskante alcoholgebruikers vaker in contact geweest met de politie door hun alcoholgebruik, hebben zijn vaker met meer dan 2 glazen alcohol op achter het stuur gezeten en vaker medische hulp gehad vanwege alcohol gerelateerde problemen.
- Tenslotte is het verzuim in het laatste jaar vanwege alcoholgebruik of een kater onder riskante alcoholgebruikers hoger (12,7%) dan onder niet-riskante alcoholgebruikers (0,9%).

Factsheet riskant alcoholgebruik in Nederland (2,48 MB)

-

14. Alcoholgebruik zwangere vrouwen

Het percentage vrouwen dat alcohol gebruikt tijdens de zwangerschap lijkt de afgelopen decennia aanzienlijk gedaald. Toen in 2005 de Gezondheidsraad haar advies over "Risico's van alcoholgebruik bij conceptie, zwangerschap en borstvoeding" opstelde werd nog geschat dat 35% tot 50% van de vrouwen tijdens de zwangerschap alcohol gebruikte.
Latere schattingen spraken van 22,4% in 2007 en 19,2% in 2010.

Begin 2016 is de factsheet ‘Alcoholgebruik tijdens zwangerschap en borstvoeding’ verschenen. Het is een uitgave van TNO, opgesteld in opdracht van het Trimbos-instituut en met financiering van het ministerie van VWS. Daarin wordt het percentage vrouwen dat in 2015 drinkt tijdens de zwangerschap geschat op 8,9%.

Tabel: Alcoholgebruik tijdens de zwangerschap (2007-2015)

-

In een in juni 2017 verschenen onderzoek van het Trimbos-instituut wordt onderscheid gemaakt tussen drinken vóór de constatering van de zwangerschap en tijdens de rest van de zwangerschap. Uit dat onderzoek bleek dat in 2016 43% van de moeders dronk voor ze wisten zwanger te zijn en 4,6% daarna (en dan nog meestal kleine slokjes). Drinken vóór de zwangerschap kwam vooral voor bij vrouwen van 30-34 jaar, bij hoogopgeleide vrouwen en bij westerse vrouwen.

Tabel: Alcoholgebruik in de 4 weken vóór de constatering van de zwangerschap naar enkele demografische kenmerken (in %)

-

Uit in 2018 gehouden onderzoek in het kader van het tv-programma 'Hoe Nederland Bevalt' blijkt dat 44% van de vrouwen die zwanger proberen te worden helemaal niet drinkt. Een derde (23%) drinkt af en toe een glaasje. Van de zwangere vrouwen drinkt 88% niet en 12% dus wel. Als dat laatste cijfer klopt, is het percentage drinkende zwangeren sinds 2016 weer toegenomen. Helaas is geen uitgebreid onderzoeksrapport beschikbaar.

Alcoholgebruik tijdens de zwangerschap en borstvoeding (221 kB)

Factsheet Monitor zwangerschap en middelengebruik (2,38 MB)

-

15. Alcoholgerelateerde sterfte

In augustus 2018 heeft The Lancet gegevens gepubliceerd over sterfgevallen en ziektelast als gevolg van alcoholgebruik in 195 landen en gebieden. Het gaat om een systematische analyse van de data uit de Global Burden of Diseases, Injuries and Risk Factors Study uit 2016. De studie werd gefinancierd door de Bill en Melinda Gates Foundation.
Het onderzoek geeft verbeterde schattingen van alcoholgebruik, alcoholgerelateerde sterfgevallen en alcoholgerelateerd gezondheidsverlies in de periode 1990 tot 2016, voor beide geslachten en voor alle leeftijdsgroepen vanaf 15 jaar. Onderstaande tabel bevat de gegevens uit één van de bijlagen bij de studie.

Tabel: Schattingen alcoholgerelateerde sterfte in Nederland 1990-2016 (vrouwen, mannen, totaal) in absolute aantallen, minimaal en maximaal

-

Alcohol use and burden for 195 countries and territories - appendix 2 - Let op: dit document is 21 MB! (21,0 MB)

-

16. Alcoholaccijnzen

Bij bier bepaalt niet het alcoholpercentage het tarief, maar het extractgehalte van het bier. Het extractgehalte wordt uitgedrukt in graden Plato (°P). Hiermee wordt het gehalte van opgeloste stoffen die in het stamwort van het bier zitten bedoeld, plus het gehalte van de stoffen die na de gisting aan het bier zijn toegevoegd.
- Bij wijn waren er verschillende accijnstarieven voor mousserende wijn (als champagne en prosecco) en niet-mousserende wijn (ook wel stille wijn genoemd). Dat onderscheid is in 2017 komen te vervallen. Zowel bij mousserende als bij stille wijnen bepaalt het alcoholgehalte van de betreffende wijn de uiteindelijke accijnsafdracht. Verder is er een speciale accijns voor tussenproducten zoals port, sherry en vermout.
- Bij gedistilleerde dranken wordt de accijns geheven als een vast bedrag per hectoliter pure alcohol.
Over de accijns wordt BTW geheven en wel het hoogste tarief van 21%.

Meer informatie over alcoholaccijns is te vinden op de themapagina Nationaal beleid. Een overzicht van accijnstarieven in de EU-lidstaten is te vinden op de themapagina Europees beleid.

Zowel het Ministerie van Financiën als het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) publiceren gegevens over accijnsopbrengsten. Het Ministerie van Financiën registreert de kasontvangsten, de cijfers van het CBS betreffen de ontvangsten op transactiebasis, dat wil zeggen op het moment waarop de activiteit plaatsvindt die tot de belastingschuld leidt. Hieronder zijn de CBS cijfers opgenomen.

Accijnstarieven vanaf 2012 (63,6 kB)

Opbrengsten accijnzen 2000-2018 volgens CBS (43,9 kB)

-

-

17. Rijden onder invloed

Het aantal door de politie geregistreerde gevallen van rijden onder invloed neemt af. En de daling is opvallend: in 2002 waren er 52.445 geregistreerde gevallen van rijden onder invloed, in 2017 waren dat er nog maar 25.390. Dat blijkt uit cijfers van het CBS. Van deze 25.390 gevallen van rijden onder invloed betrof het in circa 17.000 gevallen bestuurders met een bloedalcoholgehalte van 0,8 promille of meer.

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat laat tweejaarlijks onderzoek doen naar het aantal automobilisten dat in weekendnachten met alcohol op achter het stuur kruipt. Hieruit blijkt dat het afgelopen decennium het percentage rijders met een bloedalcoholgehalte van 0,5 promille of meer tijdens weekendnachten, flink is afgenomen. Sinds 2002 is dat percentage gedaald van 4,0% naar 1,4%.

De precieze aantallen doden en gewonden door alcoholongevallen zijn niet bekend. De Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) heeft daarom het aandeel verkeersdoden als gevolg van alcohol geschat op basis van de aandelen bestuurders met een bloedalcoholgehalte (BAG) boven de limiet in weekendnachten en op basis van de risicocijfers per BAG-klasse.
De uitkomst is dat in 2015 naar schatting 12%-23% van de verkeersdoden in Nederland het gevolg is van alcohol, ofwel 75-140 verkeersdoden. Het aantal ernstig gewonde verkeersslachtoffers a.g.v. alcohol in dat jaar wordt op 2.556-4.899 geschat. Zie de tabel op het einde van deze paragraaf.

Rijden onder invloed 2002-2013 (305 kB)

Rijden onder invloed in Nederland 2002-2017 (718 kB)

Houwing - Schatting van het aandeel verkeersdoden als gevolg van rijden onder invloed van alcohol (247 kB)

Houwing - Het werkelijk aandeel verkeersdoden als gevolg van alcohol (1,01 MB)

-

Tabel: Door de politie geregistreerde gevallen van rijden onder invloed 2002-2017

* Cijfers vanaf 2010 afgerond. Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek.

-

Tabel: Bestuurders met bloedalcoholgehalte van 0,5 promille of hoger gedurende weekendnachten 2002-2017 (indien beschikbaar is het cijfer van de nieuwe weging gebruikt)

-

Tabel: Schatting verkeersslachtoffers a.g.v. alcohol 1999-2015
(cijfers vooral o.b.v. studies van Houwing e.a.)

-

18. Alcoholverstrekking jongeren

Het Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid STAP en de Universiteit van Twente hebben eind 2015 een analyse gemaakt van alle b]lokale en regionale onderzoeken[/b] die zij hebben uitgevoerd in 2013, 2014 en 2015. In totaal hebben deze instituten in die jaren 5.886 aankooppogingen door mysteryshoppers onder de leeftijdsgrens laten doen. Later zijn ook alle 2.118 mysteryshop-aankopen in 2017 geanalyseerd.

Uit deze analyses bleek dat de naleving van de leeftijdsgrens de laatste jaren beduidend is gestegen en in 2017 42,3% bedroeg. Maar dat nalevingscijfer van 42,3% betekent ook dat 6 op de 10 jongeren in Nederland in 2017 nog steeds probleemloos alcohol konden kopen.

Tabel: Percentage bedrijven dat de leeftijdsgrens juist naleeft per verstrekkingskanaal, 2013, 2014, 2015 en 2017

-

Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft in 2011, 2013, 2015, 2016 en 2018 landelijk mysteryshop onderzoek laten uitvoeren, waarbij jongeren van 15 jaar (2011/2013) en 17 jaar (2015/2016/2018) aankooppogingen deden.

In de onderzoeken van 2015 en 2016 werd gebruik gemaakt van een andere indeling van de bezochte categorieën alcoholverstrekkers dan in 2018. Dat laatste onderzoek was gedetailleerder. Hierdoor kunnen de nalevingscijfers van 2015 en 2016 niet een-op-een vergeleken worden met de nalevingscijfers van 2018. Om toch trends vast te kunnen stellen, werden aanvullende analyses uitgevoerd op basis van de categorie-indeling van 2015 en 2016. In onderstaande tabel zijn de resultaten opgenomen. Daaruit blijkt dat in 2015 het gemiddelde nalevingspercentage (excl. thuisbezorgkanalen) 21,5% was, in 2016 35,8% en in 2018 35,3%.

Tabel: Percentage bedrijven dat de leeftijdsgrens correct naleeft per verstrekkingskanaal, 2015, 2016 en 2018

-

Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft ook laten kijken naar de kans dat jongeren van 15 jaar alcohol kunnen kopen, vóór de leeftijdsgrensverhoging per 1 januari 2014 en erna. Doel was om te kijken of die leeftijdsgrensverhoging effect heeft gehad op de kans dat een 15-jarige alcohol kan kopen. Uit de cijfers blijkt dat het voor jongeren van 15 jaar in 2016 moeilijker was om aan alcohol te komen dan vóór 2014.

Tabel: Gemiddelde naleving bij aankooppogingen van 15-jarige mystery-shoppers 2011-2016

VWS heeft ook onderzoek laten doen naar de naleving van de leeftijdsgrenzen bij diverse takken van sport.

Tabel: Percentage sportkantines dat de leeftijdsgrens juist naleeft, per sport, 2017

-

Factsheet De naleving van de alcoholleeftijdsgrens door supermarkten, slijterijen, horecagelegenheden, cafetaria’s en sportkantines in 2013, 2014 en 2015 (578 kB)

Factheet De naleving van de alcoholleeftijdsgrens door verkopers in horecagelegenheden, supermarkten, slijterijen, cafetaria's en sportkantines in 2017 (635 kB)

Alcoholverkoop aan jongeren 2011 (666 kB)

Alcoholverkoop aan jongeren 2013 (950 kB)

Alcohol- en tabaksverkoop aan jongeren 2015 (586 kB)

Alcohol en tabaksverkoop aan jongeren 2016 (780 kB)

Landelijk onderzoek naar de naleving van de leeftijdsgrens in 2018 (2,19 MB)

Het effect van de verhoging van de leeftijdsgrens van 16 naar 18 jaar (295 kB)

Naleving leeftijdsgrens alcohol in sportkantines (327 kB)

-

19. Sancties wegens overtreding Drank- en Horecawet

Indien een verstrekker zich niet aan de Drank- en Horecawet houdt, kan een gemeente gebruik maken van verschillende wettelijke instrumenten. Het gaat hierbij onder meer om het opleggen van een bestuurlijke boete, het geven van een bestuurlijke waarschuwing, het intrekken of schorsen van een vergunning, het opleggen van een last onder dwangsom en het tijdelijk stilleggen van de verstrekking bij recidive (three strikes out, alleen bij niet-vergunningplichtige bedrijven). Jongeren die zich niet aan de Drank- en Horecawet houden (door alcohol aanwezig te hebben op een voor het publiek toegankelijke plaats) kunnen een boete krijgen, een Halt-straf of een waarschuwing.

Tabel: Sancties opgelegd aan ondernemers wegens overtreding Drank- en Horecawet, 2013 - 2015

-

Tabel: Sancties opgelegd aan jongeren wegens overtreding Drank- en Horecawet, 2013 - 2015

-

Zicht op toezicht (872 kB)

-

20. Maatschappelijke en private kosten en baten

In 2013 kostte alcoholgebruik de Nederlandse samenleving netto 2,3 tot 4,2 miljard euro. Dat blijkt uit een recent herziene kosten-batenanalyse van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en drie andere onderzoeksinstituten. Als ook de private kosten worden meegenomen in de berekening, zoals de kosten van voortijdige sterfte en verlies aan kwaliteit van leven, dan waren de nettokosten in 2013 4,2 tot 6,1 miljard.

Productiviteitsverlies en de inzet van politie en justitie zijn de grootste kostenposten. De inkomsten uit accijnzen en niet uitgekeerde pensioenen zijn grote posten aan de baten-kant.

Tabel: Maatschappelijke en private kosten en baten van alcoholgebruik in Nederland in 2013 (in euro's)

-

Maatschappelijk kosten baten analyse RIVM (herziene versie) (2,34 MB)

21. Nederland in vergelijking met andere EU-landen

Tabel: Leeftijdsgrenzen alcoholverkoop in EU-lidstaten - januari 2018

Uit bovenstaande tabel blijkt dat alle landen in de Europese Unie alcoholleeftijdsgrenzen kennen. De meest voorkomende grens is 18 jaar, zowel voor winkelverkoop als voor horeca. Slechts 7 landen kennen een grens lager dan 18 jaar voor zwak-alcoholhoudende drank; 4 landen kennen een lagere grens dan 18 jaar voor sterke drank. De tabel geeft de leeftijdsgrenzen zoals die gelden vanaf 1 januari 2018.

Overzicht leeftijdsgrenzen alcoholverkoop in EU-lidstaten - januari 2018 (188 kB)

Status report on alcohol and health in 35 European countries 2013 (7,43 MB)

-

Tabel: Overzicht geregistreerde consumptie per hoofd 15+ in EU-lidstaten in 1970, 2000, 2014 en 2015/2016

-

Uit bovenstaande WHO-cijfers blijkt dat Griekenland, Italië en Zweden de landen zijn waar per hoofd van de bevolking van 15 jaar en ouder het minste alcohol wordt gedronken. In Estland wordt het meeste per 15+-er gedronken.
De tabel betreft het geregistreerde alcoholgebruik in liters pure alcohol.

Overzicht geregistreerde alcoholconsumptie per hoofd 15+ in EU-lidstaten (131 kB)

-

Tabel: Percentage van de bevolking in EU-lidstaten dat bingedrinkt (2016)

-

Uit bovenstaande tabel blijkt dat het percentage bingedrinkers in de verschillende EU-lidstaten sterk uiteenloopt. Het hoogste percentage 15+-ers dat bingedrinkt was in 2016 te vinden in Litouwen, het laagste in Malta. In alle landen is het percentage bingedrinkers onder 15 tot en met 19-jarigen hoger dan onder alle inwoners van 15 jaar en ouder.

In Nederland is er sprake van bingedrinken bij ruim een kwart van de bevolking van 15 jaar en ouder. Bij jongeren van 15-19 is dat 30%. Kijk je alleen naar de drinkers dan zie je dat een kleine 40% van de alcoholgebruikers bingedrinkt. Bij jongeren is dat de helft.

Tabel: Overzicht accijnstarieven in EU-lidstaten in euro's per hectoliter bier, wijn en gedistilleerd (consumptiesterkte) (meest gangbare tarief) per 1 juli 2018

-

Grafiek: Accijnstarieven in EU-lidstaten in euro's per hectoliter bier, wijn en gedistilleerd (consumptiesterkte) (meest gangbare tarief) per 1 juli 2018

-

Uit bovenstaande tabel en grafiek blijkt dat alle landen in de Europese Unie accijns heffen op gedistilleerde dranken, op bier en op tussenproducten. Ongeveer de helft van de EU-landen heft ook accijns op (mousserende) wijn.

Overzicht accijnstarieven in EU-lidstaten consumptiesterkte juli 2018 (133 kB)

Excise duties alcoholic beverages 1 July 2018 (1,20 MB)

-

Links

data WHO
bag.admin.ch
www.hp-source.net
www.alcoholinfo.nl
www.niaaa.nih.gov
www.espad.org
www.emcdda.europa.eu/html.cfm/indexEN.html

-

Recent nieuws

Fake-ID's gebruiken komt veel voor onder minderjarigen (10 mei 2019)
Helft studenten Hogeschool Rotterdam 'probleemdrinker' (8 mei 2019)
Alcoholgebruik stijgt wereldwijd (7 mei 2019)
Veel beginnende bestuurders gaan de fout in (1 mei 2019)
Opvallend vaak ambulance-ritten dronken jongeren in Amsterdam (29 april 2019)
Supermarktprijs bier in 2018 gelijk gebleven (24 april 2019)
Heineken verkoopt meer bier (24 april 2019)
Koninklijke Swinkels boekt recordomzet (18 april 2019)
Horeca fors duurder (17 april 2019)
Jaarcijfers brouwers: meer bier met minder alcohol (13 april 2019)
Burgemeester Velsen teleurgesteld: jeugdige mysteryshopper krijgt zeven keer alcohol mee (4 april 2019)
Aantal drank- en drugsdelicten beroepschauffeurs verdubbeld (31 maart 2019)
Mensen met jeugdtrauma of alcoholverslaving vaker slachtoffer van geweld (29 maart 2019)
Thuis drinken Nederlanders grote glazen wijn en gedistilleerd (26 maart 2019)
Accijnsinkomsten in 2018 bijna 2% hoger (26 maart 2019)
Nijmeegse sportverenigingen leven NIX18 beter na (26 maart 2019)
Alcoholgebruik oorzaak van honderdduizenden kankerdoden (22 maart 2019)
Onderzoekers: Urker jeugd drinkt extreem veel (20 maart 2019)
Verhoudingsgewijs veel drinkers onder de grootverdieners (19 maart 2019)
CBS: alcoholgebruik jongeren gedaald (19 maart 2019)
Lichte daling percentage overmatige drinkers onder de volwassen bevolking (19 maart 2019)
Nederland importeert weer meer champagne (17 maart 2019)
Explosieve stijging horeca (16 maart 2019)
Jongeren krijgen alcohol meestal gewoon mee; thuisbezorgkanalen worden aangepakt (15 maart 2019)
Jaarlijks zo'n €220 miljoen EU-geld naar wijnpromotie (12 maart 2019)
Maxx-app helpt ruim 6.600 mensen (12 maart 2019)
Lingewaard beboet minderjarige carnavalsvierders (9 maart 2019)
Brabantse ziekenhuizen hadden handen vol aan dronken en gewonde carnavalsvierders (6 maart 2019)
Gedurende carnaval weinig handhaving openbare dronkenschap (4 maart 2019)
Caféhouders investeren fors in carnaval: 'Je verdient het terug' (2 maart 2019)
Carnavalsbier Brabant duurder (1 maart 2019)
AB InBev verkoopt 0,3% meer bier (28 februari 2019)
Volumegroei Heineken 4,2%, mede door alcoholvrij bier (13 februari 2019)
Extra maatregelen in Enschede om naleving horeca te verbeteren (6 februari 2019)
"Kroegen schenken stiekem bier in kleinere glazen" (23 januari 2019)
Maatschappelijke en private kosten alcoholgebruik 4,2 tot 6,1 miljard euro (21 januari 2019)
Nielsen: jongere klant koopt vaker alcoholvrij (15 januari 2019)
Aantal brouwers stijgt niet meer ondanks populariteit speciaalbier (14 januari 2019)
In 10 jaar 4.674 minderjarigen met alcoholintoxicatie in ziekenhuis 10 januari 2019
Politie controleert 908 bestuurders rondom Oosterhout (6 januari 2019)
Europeanen gaven in 2017 in detailhandel €130 miljard uit aan alcohol (1 januari 2019)
Relatief rustige nieuwjaarsnacht (1 januari 2019)

Nederlander bereid minder te drinken voor het goede doel (25 december 2018)
Feiten over gedistilleerd in de horeca (22 december 2018)
Eerste resultaten pilot alcoholmeter positief (20 december 2018)
Drank- en drugsgebruik onder jongeren Rotterdam daalt (19 december 2018)
Méér alcoholvergiftigingen en ongevallen met alcohol (17 december 2018)
Veel veranderd sinds leeftijdsgrensverhoging alcohol en tabak (17 december 2018)
Eénderde SEH-patiënten Bravis heeft alcoholgerelateerde aandoeningen (11 december 2018)
Jeugdmonitor: afname alcoholgebruik onder jongeren stagneert (30 november 2018)
Minderjarigen konden makkelijk alcohol kopen tijdens Westlandse feestweken (26 november 2018)
Horecapilsprijs van Heinekenconcern ruim 3% hoger (26 november 2018)
Trimbos-instituut: '14% van de Nederlanders is riskante drinker' (22 november 2018)
Bols verkoopt minder jenever (20 november 2018)
Nederlanders drinken minder alcohol dan in de periode 2007-2020 (20 november 2018)
Thuisbezorgdiensten leven NIX18 niet na (17 november 2018)
Helft geteste medewerkers VDL Nedcar onder invloed van drank of drugs (9 november 2018)
Online controle bol.com-bestellingen faalt: jongeren kunnen zonder problemen alcohol bestellen (1 november 2018)
Nieuwe cijfers over middelengebruik studenten MBO en HBO (29 oktober 2018)
Nieuw goedkoop huismerkbier bij Lidl (27 oktober 2018)
Verbod op alcoholverstrekking aan 18-min werkt (26 oktober 2018)
Minderjarigen kunnen makkelijk alcohol kopen in Amstelveen (25 oktober 2018)
Heineken verkoopt meer bier (24 oktober 2018)
Europees terrasonderzoek; Amsterdam relatief goedkoop (13 oktober 2018)
Een derde Harderwijkse cafés schenkt nog drank aan minderjarigen (10 oktober 2018)
Nederland exporteerde in 2017 minder bier (10 oktober 2018)
Helft verkooppunten in de fout (6 oktober 2018)
Achtkarspelen en Tytsjerksteradiel werken samen om alcoholgebruik jeugd terug te dringen (5 oktober 2018)
Ouders achter alcoholleeftijdsgrens 18 jaar (1 oktober 2018)
1.250 automobilisten onder invloed van drugs, waarvan 100 ook gedronken hadden (28 september 2018)
Nieuw WHO-rapport over alcoholgebruik Europese jongeren (27 september 2018)
Meer dan een kwart miljoen alcoholgerelateerde verkeersdoden per jaar (27 september 2018)
PERSBERICHT: De WHO rapporteert over het alcoholgebruik in Nederland: groeiende kloof tussen drinkers en niet-drinkers (24 september 2018)
Hoe kouder klimaat, hoe meer alcohol (21 september 2018)
Alcohol wereldwijd verantwoordelijk voor 3 miljoen doden, voornamelijk mannen (21 september 2018)
WHO: alcoholgebruik in Europa nog steeds hoogste in de wereld (12 september 2018)
Alcoholgebruik leerlingen niet verder gedaald (5 september 2018)
Bier in detailhandel deze eeuw naar verhouding goedkoper geworden (3 september 2018)
Horeca Roosendaal let onvoldoende op alcoholgebruik jongeren (30 augustus 2018)
Sterfgevallen en ziektelast als gevolg van alcoholgebruik in 195 landen (24 augustus 2018)
Alcoholbranche dankt aanzienlijk deel omzet aan riskante drinkers (22 augustus 2018)
Steeds minder alcohol voor jongeren onder 18 in Utrechtse horeca (22 augustus 2018)
In Bonaire blijkt 15% van de bestuurders teveel gedronken te hebben (21 augustus 2018)
Meeste Nederlanders vinden dat kraanwater in restaurant gratis moet zijn (19 augustus 2018)
Licht meer wijnboeren in Nederland (15 augustus 2018)
Bierdrinker kiest vaker speciaal, alcoholvrij en alcoholarm bier (14 augustus 2018)
Bier vaak in de aanbieding (8 augustus 2018)
Nederland grootste bierexporteur van Europa (3 augustus 2018)
Nederlandse wijnboer is blij met hitte (2 augustus 2018)
Top tien: grootste bierbrouwers ter wereld (31 juli 2018)
Alcoholvrij bier stimuleert bewuster omgaan met alcohol (31 juli 2018)
Heineken verkoopt meer bier door lekker weer (30 juli 2018)
AB InBev: meer winst dankzij WK Voetbal (26 juli 2018)
PERSBERICHT: Alcohol nog steeds gemakkelijk verkrijgbaar voor jongeren onder de 18 jaar (23 juli 2018)
Minder verdrinkingsslachtoffers: waarschuw mannen voor alcohol (23 juli 2018)
Hellendoornse jeugd kan makkelijk aan alcohol komen (20 juli 2018)
In Nijmegen 52 jongeren betrapt met alcohol (19 juli 2018)
Rijden onder invloed gedaald naar 1,4% (12 juli 2018)
Van Dalen: "Hoogopgeleiden denken mogelijk dat wijn gezond is" (10 juli 2018)
SCP: Hoog percentage hoogopgeleiden drinkt regelmatig (10 juli 2018)
Van Dalen: "Zomer is een toptijd voor de brouwers (5 juli 2018)
Jeugd Loppersum drinkt te vaak te veel (2 juli 2018)
Tien alcoholjongeren in ziekenhuis na TT (1 juli 2018)
VTV: Leefstijl en leefomgeving beïnvloeden onze gezondheid (19 juni 2018)
Alcoholvrije Heineken nu ook op de tap (19 juni 2018)
Van roken is de lol allang af, maar drinken is nog steeds de norm (16 juni 2018)
Bijna 10% meer comazuipende jongeren (15 juni 2018)
De teloorgang van de plattelandsdiscotheek (11 juni 2018)
De geheime wereld achter huismerkbier van supermarkten (7 juni 2018)
Alcohol scoren makkie voor Gooise jeugd (4 juni 2018)
OM: 'Pakkans drankrijder flink afgenomen' (31 mei 2018}
Eén op de acht bewoners Caribisch Nederland drinkt zwaar (29 mei 2018)
Alkmaarse jeugd begint op latere leeftijd met drinken (29 mei 2018)
Heineken best verkrijgbare bier, maar lokale verschillen zijn groot (25 mei 2018)
Alcoholbeleid sportverenigingen onderzocht (25 mei 2018)
Verkoop speciaal- en alcoholvrij bier stijgt. Brouwersmarkt verzadigd? (24 mei 2018)
Naleving leeftijdsgrens in supermarkten naar 70,3% (22 mei 2018)
Slechte naleving leeftijdsgrens in Enschede (18 mei 2018)
In Zuid-Holland Zuid verstrekt merendeel verkooppunten nog alcohol aan minderjarigen (3 mei 2018)
Gemeente Dronten betrapt in 2017 niemand die alcohol aan jongeren verkoopt (30 april 2018)
Zestig jonge comazuipers in Drenthe (30 april 2018)
STAP is niet verrast door nieuwe nalevingscijfers (30 april 2018)
Blokhuis stuurt Kamer brief over naleving leeftijdsgrens door sportkantines (30 april 2018)
Blokhuis informeert Kamer over inventarisatie blootstelling alcoholmarketing (30 april 2018)
Méér drinken dan de Gezondheidsraad adviseert: Koggenland spant de kroon (26 april 2018)
Slecht wijnjaar (25 april 2018)
Ambulance Dronten vaker uitgerukt vanwege alcoholgebruik (22 april 2018)
Alcohol veroorzaakt minder dodelijke slachtoffers dan roken (21 april 2018)
Van Dalen: "Meer alcoholvrij bier betekent nog geen afname alcoholhoudend bier" (20 april 2018)
In 2017 lager percentage 18-minners dat drinkt, maar hoger percentage dat zwaar drinkt (20 april 2018)
Alcoholvrij bier in ingeburgerd (19 april 2018)
Bavaria bier verliest marktaandeel in Nederland (19 april 2018)
Speciaalbier zorgt voor kwart bieromzet AH (16 april 2018)
Naleving leeftijdsgrens in Katwijk verbeterd (10 april 2018)
Psychische gezondheid studenten stemt tot bezorgdheid (7 april 2018)
Accijnsopbrengsten alcoholhoudende dranken ongeveer stabiel (3 april 2018)
Meer import van champagne (26 maart 2018)
Bier in super iets in prijs gedaald (21 maart 2018)
In Verenigd Koninkrijk toename verkoop magnumflessen wijn (16 maart 2018)
Online alcoholverkoop neemt toe (16 maart 2018)
Jongeren in Weststellingwerf beginnen later met drinken (6 maart 2018)
60% vakantievierende Nederlanders rijdt nog auto na après-ski (4 maart 2018)
Daling wijnconsumptie in Europa (2 maart 2018)
Fors meer winst AB InBev (2 maart 2018)
Geregistreerde gevallen van rijden onder invloed gedaald (1 maart 2018)
Hogere omzet, meer horecabedrijven in 2017 (28 februari 2018)
Ambulance rukte 78 keer uit wegens alcoholvergiftiging in Zuidoost-Brabant (27 februari 2018)
Supporters eredivisie drinken veel bier (23 februari 2018)
Keurmerk werk in Gemert-Bakel (21 februari 2018)
Veel overtredingen bij controles horeca Den Helder (21 februari 2018)
Ruim 5.000 verkeersdoden per jaar in EU te wijten aan alcohol (20 februari 2018)
Brabantse ziekenhuizen tellen 31 jonge carnavalsvierders met teveel alcohol (14 februari 2018)
In Limburg dit jaar veel meer jonge comazuipers in ziekenhuis tijdens carnaval (14 februari 2018)
Heineken: in 2017 werd in Nederland minder pils verkocht (12 februari 2018)
Ouderen grijpen steeds vaker naar de fles (11 februari 2018)
Carnavalsdrukte in het Catharina Ziekenhuis (11 februari 2018)
Jongeren aan sterke drank tijdens carnaval (2 februari 2018)
Gemeente Brummen liet mystery-shoppers drank halen (30 januari 2018)
Naleving van de leeftijdsgrens alcoholverkoop blijft aandachtspunt in Noord-Holland Noord (29 januari 2018)
Zorgelijk drankgebruik in Zuidoost-Brabant (26 januari 2018)
Huisartsen registreren alcoholmisbruik bij hun patiënten vrijwel niet (25 januari 2018)
Merendeel van de volwassenen voldoet niet aan de 'alcoholnorm' (23 januari 2018)
Nederlanders grootste drinkers tijdens wintersport (23 januari 2018)
Onderzoek: strafcursus drankrijders werkt niet (19 januari 2018)
Over heel Nederland minder alcoholvergiftigingen tijdens jaarwisseling (4 januari 2018)
Door alcohol onrustige jaarwisseling in Twentse ziekenhuizen (1 januari 2018)

Dronken plassen in de gracht levensgevaarlijk (31 december 2017)
Meer geregistreerde sterfte aan alcoholverslaving (29 december 2017)
Dagelijks één alcoholgerelateerd incident aan boord van Nederlands vliegtuig (27 december 2017)
Groot aantal alcoholvergiftigingen in Noord-Holland Noord (21 december 2017)
Veel wijn in de kerstpakketten (21 december 2017)
Meer drankongevallen rond de feestdagen (21 december 2017)
Nieuw overzicht leeftijdsgrenzen alcoholverkoop in EU-lidstaten (21 december 2017)
Alcohol speelt grote rol bij geweldsmisdrijven (19 december 2017)
Meedoen aan IkPas leidt tot minder drinken op lange termijn (18 december 2017)
Minder slachtoffers fietsongevallen a.g.v. alcoholgebruik (12 december 2017)
Jongeren met problemen binnen gezin gebruiken meer alcohol en bingen vaker (11 december 2017)
Eénderde geweld in vliegtuigen door alcohol of drugs (6 december 2017)
Alcoholmisbruik geeft sterk verhoogde kans op letsel in maand erna (5 december 2017)
Horecapils flink duurder (4 december 2017)
Detailhandel alcohol in Europa €130 miljard (4 december 2017)
17% jeugd Haaglanden is bingedrinker (4 december 2017)
Toename microbrouwerijen in Europa (4 december 2017)
Nederlanders onderschatten de impact van alcohol op zicht (30 november 2017)
Voorzichtige daling aantal alcoholvergiftigingen bij jongeren (30 november 2017)
Nederlandse jongvolwassenen tevreden (30 november 2017)
55-plussers vaker in het ziekenhuis na alcoholgebruik (30 november 2017)
Jongeren Weert komen makkelijk aan alcohol (16 november 2017)
"Laat rokers en drinkers hogere zorgpremie betalen" (7 november 2017)
Grote daling in jeugdcriminaliteit Noord-Nederland (2 november 2017)
Hogere geregistreerde sterfte aan alcoholverslaving door automatisch coderen (1 november 2017)
Zeeuwse ouderen drinken steeds meer (26 oktober 2017)
AB InBev verkoopt minder bier (26 oktober 2017)
Tegenvallend weer drukt bierverkoop Heineken (25 oktober 2017)
Wijnproductie historisch laag (24 oktober 2017)
18-minner komt lastiger aan bier in Roosendaal (10 oktober 2017)
Speciaalbier stijgt in omzet en volume (6 oktober 2017)
Bierprijzen eredivisieclubs vergeleken (3 oktober 2017)
Minder wijn verkocht in supermarkten, daarom initiatieven om verkoop te stimuleren (2 oktober 2017)
Maar 28,8% van de volwassen mannen drinkt volgens Richtlijn (28 september 2017)
Huisbier is in horeca omzetgenerator (27 september 2017)
Bijna alle sportkantines schenken alcohol (25 september 2017)
Veel jonge comadrinkers in alcoholpoli Assen (23 september 2017)
Jongeren in Hoogeveen komen gemakkelijk aan alcohol (18 september 2017)
Helft verkrachters onder invloed (15 september 2017)
Negen tieners in ziekenhuis rond Appelpop (12 september 2017)
Betere naleving leeftijdsgrens voor verkoop alcohol in Fryslân (12 september 2017)
Bredase kroegen negeren alcoholregels minderjarigen (10 september 2017)
Morgan Stanley: 'Zelfrijdende auto's goed voor horeca en drankproducenten' (9 september 2017)
De Volkskrant zoekt uit waarom de jeugd van tegenwoordig steeds verstandiger is geworden (2 september 2017)
Oranje niet naar WK scheelt veel geld (2 september 2017)
Amerikaanse drank- en drugscultuur zet Nederlandse Orde van Advocaten aan het denken (1 september 2017)
Omzet horeca stijgt bijna 2% in tweede kwartaal (1 september 2017)
Eén biergigant heeft bijna de helft van de wereldmarkt in handen (25 augustus 2017)
Genotmiddelenmisbruik babyboomers neemt in ontwikkelde landen toe (22 augustus 2017)
FASD komt wereldwijd voor bij 8 op de 1.000 jongeren (21 augustus 2017)
Mysteryshoppers op pad in Gooi en Vechtstreek (21 augustus 2017)
Meer dan 500 Nederlandse brouwerijen (16 augustus 2017)
Amsterdam casht met boetes voor overtreden alcoholverbod (11 augustus 2017)
Nederlanders drinken nu meer witte dan rode wijn; wijnconsumptie stagneert (9 augustus 2017)
Nederland is de grootste bierexporteur en de vijfde bierproducent van de EU (4 augustus 2017)
EC: er zijn naar schatting 169.000 alcoholgerelateerde doden in Europese Unie (1 aug 2017)
Alcohol en/of roken onder de 18 jaar? Zes vragen over NIX18 (1 augustus 2017)
Ook Heineken verkoopt meer bier (1 augustus 2017)
Grootste bierbrouwer van de wereld verkoopt meer bier (27 juli 2017)
Terrasje pakken in Zwolle het goedkoopste van heel Nederland (25 juli 2017)
Minder Nederlandse wijn door nachtvorst in voorjaar (25 juli 2017)
WHO-document over etikettering alcoholhoudende dranken openbaar gemaakt (21 juli 2017)
Schrappen van accijns op mousserende wijn stuwt verkoop bij slijter aan de grens op (20 juli 2017)
Supermarkten: minder wijn en gedistilleerd, meer bier verkocht (18 juli 2017)
Bierdrinkers nemen vaker een speciaalbier of een biermix (13 juli 2017)
Helft Nederlanders weet niet wat mee terug mag van vakantie (11 juli 2017)
Ook nep Grolsch bier (30 juni 2017)
Invallen FIOD in verband met bierfraude (28 juni 2017)
Psychiatrische stoornissen in kindertijd verhogen risico op latere verslaving (27 juni 2017)
Meer soa's door alcohol- en drugsgebruik (26 juni 2017)
Afname alcoholgebruik vooral op VWO (26 juni 2017)
Negen minderjarigen in ziekenhuis met alcoholvergiftiging na TT (25 juni 2017)
Een café voor iedereen is een café voor niemand (20 juni 2017)
Bijna helft moeders drinkt in maand voor constatering van de zwangerschap (19 juni 2017)
Nauwelijks boetes voor drinkende tieners om grootste deel Noordoost-Brabant (14 juni 2017)
Percentage volwassenen in Amsterdam dat overmatig drinkt gedaald, gebruik hard drugs gestegen (13 juni 2017)
Bierhistoricus: we willen weer meer bier uit de buurt, net als vroeger (11 juni 2017)
Nederland telt ruim 10.000 kroegen (10 juni 2017)
Noord-Brabant is dé bierbrouwprovincie (9 juni 2017)
Ook in Almere nog steeds alcohol voor minderjarigen (7 juni 2017)
Alcoholleeftijd in Zeist in 2016 beter nageleefd (2 juni 2017)
Groei cafés in 2016 zo'n 4% (31 mei 2017)
Daling aantal discotheken zet door (31 mei 2017)
CBS: Meer volume in horeca in 1ste kwartaal (31 mei 2017)
Wereldwijd lichte daling alcoholgebruik (30 mei 2017)
Steeds grotere wijnglazen doen ons meer en meer alcohol drinken (29 mei 2017)
Smaakvollere bieren met minder alcohol steeds populairder in Nederland (27 mei 2017)
Nederland scoort derde in hoog riskant alcoholgebruik - klopt dit wel? (25 mei 2017)
Van Dalen: "Drinken wordt heel gewoon gevonden" (24 mei 2017)
Internationale studie: Nederlandse deelnemers drinken problematisch veel (23 mei 2017)
CBS: Meer dan 60% volwassenen drinkt meer dan Gezondheidsraad adviseert (23 mei 2017)
5% automobilisten geeft toe onder invloed te rijden (19 mei 2017)
Alcoholgebruik Amsterdamse mbo-studenten hangt vooral samen met leeftijd en etniciteit (19 mei 2017)
Openbaar Ministerie pakt elke dag 22 rijbewijzen af in verband met dronken rijden (12 mei 2017)
In Europa drinken de rijken het meest (11 mei 2017)
Ruim 0,8 miljoen liter wijn van Nederlandse wijngaarden (5 mei 2017)
Alcohol kopen in buitenland blijft populair bij grensbewoners (4 mei 2017)
Steeds meer zichtbaar alcoholgebruik in films (4 mei 2017)
Brouwer ABInBev verkoopt minder, maar draait meer omzet (4 mei 2017)
West-Friesland: ouders hebben veel invloed op drinkgedrag jongeren (2 mei 2017)
Aantal verkeersdoden blijft stijgen (2 mei 2017)
Bodegraven-Reeuwijk: 80% gecontroleerde ondernemers houdt zich aan alcoholleeftijd (26 april 2017)
Vijftien jonge drinkers op de bon in regio Deventer (24 april 2017)
Meer jongeren met valse ID-kaart naar Halt (24 april 2017)
Nieuwe studie naar alcoholconsumptie en ziektelast verschenen (19 april 2017)
Valken '68 woest over bezoek 'mystery guest' (18 april 2017)
In Peel en Maas wordt voorlichting aan ouders uitgebreid (18 april 2017)
Bavaria boekt recordomzet van 610 miljoen euro (13 april 2017)
Toename van jonge comadrinkers lijkt gestopt (12 april 2017)
Wereldwijde wijnproductie in 2016 met 3,2% afgenomen (11 april 2017)
16% van de Europese zwangeren drinkt alcohol (11 april 2017)
CBS: 13,4% drinkers met laag inkomen drinkt overmatig (10 april 2017)
Telegraaflezers in meerderheid akkoord met drooglegging Schiphol (5 april 2017)
Slechts 10% wijn wordt online gekocht (31 maart 2017)
Wijn goed voor 45% omzet slijters, gedistilleerd goed voor 36% (30 maart 2017)
Radlermarkt stort in door suikerdiscussie (29 maart 2017)
Minder Zeeuwse jongvolwassenen drinken te veel (28 maart 2017)
Alle horecagelegenheden Schouwen-Duiveland overtreden alcoholregels (28 maart 2017)
In 2016 hogere opbrengst accijnzen op alcoholhoudende dranken (24 maart 2017)
Bieromzet stijgt in West-Europese detailhandel (22 maart 2017)
Amphia: meer jonge comadrinkers (20 maart 2017)
Blok beantwoordt vragen over aantal alcoholcontroles in het verkeer (16 maart 2017)
Veenendaalse jeugd drinkt minder (13 maart 2017)
Onderzoek Elburg naar tonen ID bij alcoholverstrekking (13 maart 2017)
Legaliseren van cannabis zal effect hebben op bierverkopen (6 maart 2017)
Heineken wil marktleider worden in alcoholvrij pils (3 maart 2017)
In Brabant 90 mensen in ziekenhuis na alcoholmisbruik met carnaval (2 maart 2017)
Hogere omzet A-merken bier in supermarkt (24 februari 2017)
Eén op drie carnavalsvierders drinkt meer dan 10 glazen per dag (23 februari 2017)
Alcoholgebruik Bladelse jongeren hoog (22 februari 2017)
KHN: inkoopprijs bier horeca hoger dan verkoopprijs supermarkt (21 februari 2017)
Pilsprijs in café stijgt drie keer harder dan in supermarkt (21 februari 2017)
Heineken verkoopt meer bier, vooral in Latijns-Amerika en Azië (15 februari 2017)
Van Dalen: "Alcoholvrij biertje smaakt nu beter" (14 februari 2017)
Limburgse jongeren drinken veel meer dan niet-Limburgse jongeren (14 februari 2017)
Onderzoek: Doorschenken komt vaak voor (13 februari 2017)
Grote verschillen gemeentelijke leges Drank- en Horecawet (9 februari 2017)
Hoeveel bier we in 2016 dronken ... (5 februari 2017)
Ouderen en alcohol: elke dag een dubbele tong (3 februari 2017)
Blok: "Minder grote alcoholcontroles door social media" (2 februari 2017)
Alcoholverbod jongeren in Den Haag beter nageleefd (31 januari 2017)
RIVM: Eet meer planten, minder vlees en nuttig minder alcohol (24 januari 2017)
Onderzoek: rechters heel mild bij roekeloos rijden (23 januari 2017)
Aantal verslaafde moeders zorgwekkend: 'Voer zwangerschapsverbod in' (20 januari 2017)
Consumentenonderzoek maar de alcoholkennis in Europa (19 januari 2017)
SWOV pleit voor meer verkeersboetes en aanhoudingen (17 januari 2017)
Minder boetes voor drinken in horeca (14 januari 2017)
Wereldwijd drinkt zo'n 10% van de zwangeren (12 januari 2017)
Pils in eredivisiestadion tussen € 2 en € 2,75 (12 januari 2017)
Gat tussen bierprijzen horeca en supermarkt wordt steeds groter (7 januari 2017)
Ook Bavaria vanaf april flink duurder (6 januari 2017)
ABInBev verhoogt horecaprijzen alsnog flink (3 januari 2017)
In totaal 473 alcoholgerelateerde patiënten tijdens jaarwisseling op SEH-afdelingen (3 januari 2017)

5% Nederlanders heeft minder drinken als voornemen (30 december 2016)
Prijzen alcohol in Nederland in Europese middenmoot (30 december 2016)
Omzet slijters verdubbelde in december 2015 (24 december 2016)
Gezondheidsincidenten uitgaande jongeren vaan alcoholgerelateerd (22 december 2016)
Steun voor minder verkooppunten, geen steun voor accijnsverhoging (16 december 2016)
Beleidsverkenning 'Kennisniveau schadelijkheid van alcohol' verschenen (16 december 2016)
VWS publiceert alcohol infographic (16 december 2016)
Onderzoek: '13% van alle festivaldoden komt door drugs of alcohol' (15 december 2016)
GGD Amsterdam: Havo en Vwo-leerlingen onderschatten schade drank en drugs (13 december 2016)
Schultz van Haegen: Halvering drankrijders door BoB-campagne (12 december 2016)
Prijzen horecapils Heineken flink omhoog (7 december 2016)
Therapie bij alcohol- of cannabisverslaving levert samenleving miljoenen op (7 december 2016)
STIVA: Nederlanders vinden eigen alcoholgebruik verantwoord (6 december 2016)
Had ophoging alcoholleeftijd invloed op drugsgebruik? (5 december 2016)
Promotiedruk wijn hoger, toch geen extra omzet (5 december 2016)
Meer alcoholgebruik onder rokende jongeren (2 december 2016)
Omzet horeca stijgt sterk (30 november 2016)
Jeugd komt nog steeds gemakkelijk aan drank in Rijssen-Holten (29 november 2016)
Chronische ziekten kosten EU 115 miljard per jaar; 1 op de 5 Europeanen is regelmatige bingedrinker (23 november 2016)
Groningse jongere vaak en veel aan drank na eenmaal proeven alcohol (23 november 2016)
In Schagen heeft merendeel gezinnen regels over drank en drugs (22 november 2016)
Nog steeds veel alcoholopnames jongeren in Westfriesgasthuis (21 november 2016)
Kantines Deurne verzuimden leeftijdscontrole (18 november 2016)
Artsen zien meer dronken ouderen op de SEH (15 november 2016)
RIVM reageert op kritiek Erasmus Universiteit (2 november 2016)
Kritiek economen Erasmus Universiteit op berekening kosten/baten van alcohol (2 november 2016)
GGD Hart voor Brabant: minder jongeren drinken alcohol (1 november 2016)
Drinkend personeel kost werkgevers miljarden (1 november 2016)
Grote verschillen in naleving leeftijdsgrens door slijters (27 oktober 2016)
Rapport Bureau Youngworks naar drinksetting jongeren (27 oktober 2016)
Resultaten enquête onder toezichthouders Drank- en Horecawet (27 oktober 2016)
Onderzoek stand van zaken lokaal toezicht naleving Drank- en Horecawet (27 oktober 2016)
Meer alcoholgerelateerde ongevallen, geweldsplegingen en suïcide op SEH-afdelingen (27 oktober 2016)
Meer alcoholvergiftigingen op SEH-afdelingen (27 oktober 2016)
In Weert wordt veelvuldig alcohol verstrekt aan minderjarigen (27 oktober 2016)
Supermarkten leven leeftijdsgrens beter na (25 oktober 2016)
Van Dalen: In Nederland drinken vrouwen wel minder dan mannen (25 oktober 2016)
Internationaal onderzoek: er zijn nu bijna net zoveel vrouwen die drinken als mannen (25 oktober 2016)
Groeiende steun voor beperking drankverkoop (25 oktober 2016)
In Nederland levert frisdrank grotere bijdrage aan calorie-inname dan alcohol (18 oktober 2016)
100 Apeldoornse jongeren met alcohol betrapt (18 oktober 2016)
Kind in eenouder gezin rookt en drinkt vaker (11 oktober 2016)
Nieuw onderzoek naar de effectiviteit leeftijdsvaststellingssystemen (10 oktober 2016)
Een op de zes 15-jarigen is al meer keer dronken geweest (7 oktober 2016)
Alcoholleeftijd wordt in Nijmegen beter nageleefd (4 oktober 2016)
Is het plezier van alcohol echt 4 miljard euro waard? (3 oktober 2016)
Alcohol kost samenleving netto zo'n 2,6 miljard euro (3 oktober 2016)
In 2015 75 tot 140 verkeersdoden als gevolg van alcohol (29 september 2016)
ESPAD: Nederlandse jongeren drinken vaker en meer per keer dan Europese leeftijdsgenoten (20 september 2016)
Dalende hulpvraag in de verslavingszorg (15 september 2016)
NIX18 heeft helemaal niet gefaald (14 september 2016)
Veel 17-jarige HBO-studenten drinken (14 september 2016)
Acht op tien mensen komt niet door alcoholkeuring CBR (4 september 2016)
Lochemse jeugd drinkt veel (20 augustus 2016)
Burgemeester Heerde boos op lakse alcoholverstrekkers (18 augustus 2016)
45,4% van de mannen 18+ drinkt meer dan Gezondheidsraad adviseert (18 augustus 2016)
Kwart jeugd Den Helder is binge drinker (18 augustus 2016)
Vrouwen drinken minder dan mannen, maar zorgen om hoogopgeleide oudere drinksters (17 augustus 2016)
Overmatig alcoholgebruik onder hoogopgeleiden stijgt met de leeftijd (16 augustus 2016)
Meer mensen zoeken heil bij de AA (15 augustus 2016)
Nederlanders prefereren bier later op de dag dan Belgen (5 augustus 2016)
Meer horeca in Zuidwest-Nederland (2 augustus 2016)
Uit mystery-shop onderzoek in Hof van Twente blijkt slechte naleving (1 augustus 2016)
Bierverkoop Heineken groeide in Nederland niet (1 augustus 2016)
AbInBev verkoopt in Europa minder bier (29 juli 2016)
Afleiding en alcohol maken zomer gevaarlijkste periode voor jonge bestuurders (28 juli 2016)
Nederland 2de op ranglijst slokdarmkanker (28 juli 2016)
Hogere opbrengst alcoholaccijnzen eerste kwartaal (26 juli 2016)
Omzet Nederlandse horeca stijgt sterker dan in rest EU (26 juli 2016)
Vaker leeftijdscheck bij koop alcohol in Rotterdam (25 juli 2016)
Jongeren mijden Nederlandse camping, volgens Recron mede wegens alcoholverbod onder 18 jaar (24 juli 2016)
Meer mensen naar verplichte cursus rijden onder invloed (22 juli 2016)
Hard bewijs dat alcohol zeven typen kanker veroorzaakt (22 juli 2016)
Eén comadrinker per week bij GGD IJsselland (20 juli 2016)
Britten met lage SES drinken vaker extreem veel (19 juli 2016)
Bierdrinkend Nederland kiest steeds vaker voor speciaalbier, biermix en alcoholvrij (19 juli 2016)
Weer minder tieners beboet voor drinken alcohol (16 juli 2016)
Uitvallers Halt gaan vaker de fout in dan jongeren die straf wèl afronden (15 juli 2016)
Brouwers gaven in 2015 €69 miljoen uit aan bierreclame in de media, exclusief internet (13 juli 2016)
24% jonge bestuurders en 42% van hun ouders rijden met drank op (12 juli 2016)
Overgrote meerderheid van etiketten alcoholhoudende dranken voorzien van zwangerschapslogo (8 juli 2016)
Nieuw rapport over effect leeftijdsgrensverhoging (6 juli 2016)
Alcoholgebruik groep 7 en 8 basisschool spectaculair gedaald (5 juli 2016)
Leerlingen op het voortgezet onderwijs drinken minder (5 juli 2016)
Grensbewoners halen vooral wijn en bier in Duitsland (28 juni 2016)
Alcoholgebruik jongeren Noord-Holland Noord blijft om aandacht vragen (23 juni 2016)
Zeeuwse sportkantines en buurthuizen verkopen vaker drank aan pubers (20 juni 2016)
Zeeuwse jongeren beginnen later te drinken (20 juni 2016)
Helft winkels Stad verkoopt alcohol aan jongeren (20 juni 2016)
GGD Utrecht: "Jongeren in de regio leven steeds gezonder" (14 juni 2016)
Geen controles of geen overtredingen? (13 juni 2016)
Drinkende minderjarigen in Lingewaard hard aangepakt (9 juni 2016)
Terschelling aan kop bij boetes voor minderjarige drinkers (8 juni 2016)
Drie op de vier Nederlanders wil geen biertje bij de kapper (8 juni 2016)
Zwolle heeft jongste minderjarige drinkers van Nederland (8 juni 2016)
In veel gemeenten geen boetes voor minderjarige drinkers (8 juni 2016)
Jonge drinkers krijgen vaker een boete, grote verschillen in Overijssel (8 juni 2016)
Diensten afgelopen 20 jaar 60% duurder geworden, bier maar 25% (2 juni 2016)
Omzet horeca stijgt (31 mei 2016)
Ex-comadrinkers hebben later vaak problemen (27 mei 2016)
De Bruijn: Ook in Europa link online alcoholmarketing en drinken door jongeren (26 mei 2016)
Bij dodelijk ongeval wordt alcohol in het bloed niet gemeten (26 mei 2016)
Een glas bier is het voordeligst in Praag en het duurst in Dublin (25 mei 2016)
Jongeren in ZO-Brabant beginnen steeds later met alcohol (25 mei 2016)
Eén op de drie verslaafden heeft een posttraumatische stress stoornis (19 mei 2016)
80% ondernemers verkoopt alcohol aan minderjarigen (19 mei 2016)
NIX18 wordt steeds meer de norm (18 mei 2016)
Bezoekers uitgaansgebied Groningen voelen zich veiliger, mogelijk door NIX18 (10 mei 2016)
RTL: meeste jongeren mogen thuis niet drinken (7 mei 2016)
Minderjarige krijgt vaak alcohol mee in Nijmegen (3 mei 2016)
Amsterdam deelde in 2015 ruim 1.600 alcoholboetes uit (30 april 2016)
Rotterdam: rustige Koningsdag met 44 aanhoudingen, voornamelijk alcoholgerelateerd (28 april 2016)
Rotterdam deelde in 2015 méér boetes uit aan alcoholdrinkende tieners (26 april 2016)
Nederlanders zijn minder wijn gaan drinken (20 april 2016)
Meer dan kwart van de incidenten met vliegtuigpassagiers heeft met alcohol en/of drugs te maken (20 april 2016)
Meer Halt-straffen voor drinkende jongeren (18 april 2016)
Amsterdamse OLVG luidt noodklok om spoedeisende hulp (16 april 2016)
Groninger jongeren zijn gezonder gaan leven (15 april 2016)
Meeste jongeren vinden wettelijke leeftijdsgrens goed (15 april 2016)
Van Rijn beantwoordt 4 sets Kamervragen over alcoholintoxicaties (5 april 2016)
West-Brabantse jongeren drinken stevig in (5 april 2016)
Jongeren meestal nuchter in de auto, maar vaak dronken op de fiets (4 april 2016)
Biergebruik in 2015 met 1,8% gestegen; spectaculaire groei gebruik alcoholvrij bier (30 maart 2016)
11% jongeren omzeilt strenge regels horeca met valse ID's (29 maart 2016)
Senioren: alcohol in verkeer is taboe, maar dan ook helemaal (26 maart 2016)
Accijnzen op alcoholhoudende dranken brachten in 2015 ruim €30 miljoen meer op (25 maart 2016)
Staatssecretaris Van Rijn beantwoordt vragen over comadrinken (21 maart 2016)
Minister Van der Steur beantwoordt Kamervragen over alcohol en verkeer (19 maart 2016)
Meer comazuipers in Overijssel dan gedacht (18 maart 2016)
VNN: 'Ouderen vaker verslaafd aan alcohol'(16 maart 2016)
Scholieren van 15/16 jaar dronken in 2015 minder dan in 2011 (15 maart 2016)
Europese scholieren dronken in 2013/2014 significant minder alcohol dan voorheen (15 maart 2016)
Alcoholhoudende dranken laatste 5 jaar duurder geworden (10 maart 2016)
Leijten en Van Gerven stellen Kamervragen naar aanleiding van nieuwe comadrinkcijfers (9 maart 2016)
Reacties op toename ziekenhuisopnames jongeren als gevolg van alcoholgebruik (8 maart 2016)
In Amsterdamse binnenstad minder boetes voor overlast door alcohol (7 maart 2016)
Bier in horeca fors duurder geworden (5 maart 2016)
Eilander horeca strenger met alcohol (4 maart 2016)
Pakkans horecabazen is verwaarloosbaar (27 februari 2016)
Horecaondernemers zeggen jongeren op leeftijd te controleren (22 februari 2016)
In Flevoland 11 comadrinkers méér in 2015 (21 februari 2016)
Rijbewijzen van drankrijders honderden keren ten onrechte niet afgepakt (19 februari 2016)
In Oldebroek slechte naleving leeftijdsgrens (19 februari 2016)
Telegraaflezers zijn tegen alcohol schenken in winkels (18 februari 2016)
Jongeren onder de 18 jaar kopen moeiteloos alcohol in Putten (12 februari 2016)
Carnaval in Brabant: 169 alcoholvergiftigingen en 220 alcoholongelukken (10 februari 2016)
Jongeren van 16 en 17 jaar krijgen drank vooral van vrienden en ouders; zelf kopen ze het zo'n 2 miljoen keer per jaar (1 februari 2016)
Drankrijders raken steeds vaker rijbewijs kwijt (1 februari 2016)
In Drenthe en Groningen 122 jongeren op SEH (1 februari 2016)
Aantal drinkende zwangere vrouwen in 2015 bijna 9% (29 januari 2016)
Peiling Vera Bergkamp op Twitter: meerderheid tegen blurring (24 januari 2016)
Slechts één op de tien alcoholcontroles 's nachts (23 januari 2016)
Zeeuwse jeugd: evenveel drinkers, minder binge drinkers (19 januari 2016)
Zorgen in Noord-Holland over flinke toename aantal comadrinkers (15 januari 2016)
Nederland telt volgens CBS ruim 50.000 horecabedrijven (11 januari 2016)
Omzet buurtcafés trekt nog niet aan (10 januari 2016)
Forse stijging aantal alcoholvergiftigingen tijdens jaarwisseling (3 januari 2016)

Meesten die één maand geen alcohol drinken, drinken daarna ook minder (31 december 2015)
Jonge Brabanders en Limburgers drinken het meest tijdens carnaval (29 december 2015)
Bijna 40% vakantiegangers drinkt méér dan thuis (22 december 2015)
Dit jaar 91 Friese jongeren laveloos in ziekenhuis (21 december)
LADIS publiceert trendgegevens alcoholhulpvraag (18 december 2015)
PERSBERICHT: De slappe knieën van alcoholverkopers (15 december 2015)
In Nederland is 8,5% van de alcoholhandel illegaal (11 september 2015)
Prijzen horeca-fusten in 10 jaar 49 tot 61% gestegen (10 december 2015)
WHO: 14% Europese verkeersdoden alcoholgerelateerd (9 december 2015)
Jeugd koopt makkelijk drank in Rivierenland (8 december 2015)
Indrinkers in de meerderheid bij uitgaan 's-Heerenhoek (3 december 2015)
Omzetstijging voor cafés en andere horecasectoren (27 november 2015)
Minderjarige kan in Zuid-Limburg vaak makkelijk aan drank komen (10 november 2015)
Gemiddelde alcoholconsumptie in OECD-landen rond 9 liter per inwoner 15+ (5 november 2015)
Trimbos publiceert overzicht van studies naar middelengebruik studenten (30 oktober 2015)
Lunchrooms noemen zich vaker brasserie en de alcoholverkoop stijgt (28 oktober 2015)
Heineken ziet bierverkopen stijgen (28 oktober 2015)
Bieraccijnsfraude bij 1 op de 5 onderzochte verkooppunten (24 oktober 2015)
Intraval-rapport: slechts 10% jongeren 16/17 jaar doet aankooppogingen (22 oktober 2015)
Nederlander betaalt veel voor bier in de kroeg (19 oktober 2015)
Meer overmatig alcoholgebruik in Caribisch Nederland (18 oktober 2015)
STAP: Slechte controle op leeftijdsgrens alcohol in West-Brabant (13 oktober 2015)
Zes drankrijders per dag in Noord-Nederland (10 oktober 2015)
STAP-onderzoek in Fryslân: alcohol minder toegankelijk voor jongeren (7 oktober 2015)
Sportkantines Heerenveen hebben onvoldoende aandacht voor leeftijdscontrole (5 oktober 2015)
CBS: Franse wijn minder populair (2 oktober 2015)
Effect accijnsverhoging in Nederlandse grensstreek beperkt (25 september 2015)
Gebruikt een derde van de jongeren meer drugs door alcoholverbod? (24 september 2015)
Van drank naar drugs? (22 september 2015)
Minderjarigen komen minder makkelijk aan alcohol in Noord-Holland Noord (17 september 2015)
Horeca in Nederland: open tot in de kleine uurtjes (10 september 2015)
Mystery-onderzoek in Elburg (1 september 2015)
Amsterdamse cafébezoekers vinden zelf dat ze teveel drinken (1 september 2015)
Steeds meer ouderen kampen met drankprobleem (31 augustus 2015)
Consument spekt cafés; prijzen 2% hoger (28 augustus 2015)
Brabantse ziekenhuizen bezorgd (26 augustus 2015)
Eén derde SEH-patiënten met licht traumatisch hersenletsel is dronken (21 augustus 2015)
Biergebruik daalt, alcoholvrij en speciaal bier winnen verder terrein (20 augustus 2015)
Alcohol en cannabis vaak gebruikt door daklozen (19 augustus 2015)
Britse vrouwen boven 65 grote drinkers op vliegvelden (16 augustus 2015)
'Ruim éénderde Amerikanen denkt dat alcohol gezond is voor hart' (10 augustus 2015)
Accijnsverhoging zorgt voor minder alcoholdoden (4 augustus 2015)
18% meldingen van wangedrag vanwege vliegtuigpassagiers onder invloed (1 augustus 2015)
Nederland exporteerde in 2014 recordhoeveelheid bier (31 juli 2015)
Zwitserse studie: drankwetgeving heeft preventief effect op jonge mannen (29 juli 2015)
CBS: Meerderheid wil dat jonge veeldrinkers meebetalen aan hulp (29 juli 2015)
Bijna één op de vijf zwangere vrouwen gebruikt alcohol (29 juli 2015)
Minder geregistreerde gevallen van rijden onder invloed (28 juli 2015)
Van Dalen op BNR radio over stijging 50-plussers met alcoholproblematiek (24 juli 2015)
Supermarkten stunten zich kapot met bier, shampoo en luiers (21 juli 2015)
Bierprijzen in 45 Europese steden (18 juli 2015)
CBS: 76,7% van de Nederlanders van 12 jaar en ouder drinkt alcohol, 23,3% niet (10 juli 2015)
Horeca heeft stijging bierprijs niet volledig doorberekend (10 juli 2015)
CBS publiceert gegevens uit budgetonderzoek (10 juli 2015)
Bij sportclubs 25% meer bier gedronken tijdens hittegolf (8 juli 2015)
Telt Nederland echt meer brouwerijen dan België? (2 juli 2015)
Aantal bierbrouwers in Nederland neemt flink toe (23 juni 2015)
VWS-onderzoek: naleving leeftijdsgrens alcohol nu 21,5% (19 juni 2015)
Caissière zwakste schakel bij leeftijdscontrole (19 juni 2015)
In 2014 meer jonge comadrinkers in Brabant (19 juni 2015)
CBS: Bescheiden omzetgroei horeca eerste kwartaal (29 mei 2015)
Mensen drinken veel meer dan ze zeggen, in Engeland, maar óók in Nederland (26 mei 2015)
Kinderen in Gooi en Vechtstreek komen makkelijk aan drank (19 mei 2015)
Jeugd Zaanstreek-Waterland drinkt, rookt en blowt minder (18 mei 2015)
Asser cafés in de fout met alcohol (16 mei 2015)
Succesvolle vrouw drinkt gevaarlijk veel (15 mei 2015)
Wereld tjokvol alcoholisten en rokers (13 mei 2015)
Utrechtse jeugd drinkt minder (13 mei 2015)
Eén op de 37 Nederlandse sterfgevallen veroorzaakt door alcohol (12 mei 2015)
OECD brengt belangwekkend nieuw alcoholrapport uit (12 mei 2015)
Werkborrel loopt uit de hand bij 1 op de 5 werkenden (7 mei 2015)
Nader onderzoek naar ouderen en alcohol (6 mei 2015)
Grootste brouwer ter wereld verkoopt minder bier, vooral in Europa (6 mei 2015)
Kleinere groep jonge drinkers in Staphorst nuttigt meer (6 mei 2015)
Ouders strenger over alcoholgebruik tieners (2 mei 2015)
18 jaar? Rijles en alcohol kopen! (1 mei 2015)
Blaasactie Zoutelande: helft jongeren onder de 18 heeft ingedronken (28 april 2015)
Drank kopen blijkt nog steeds kinderspel (17 april 2015)
Wim van Dalen op BNR: nieuwe cijfers 'verontrustend' (14 april 2015)
Eén op de vijf rijdt soms met te veel alcohol (14 april 2015)
Bier en wijn in horeca duurder (11 april 2015)
In 2014 minder wijn verkocht (10 april 2015)
In Noord-Holland Noord dáált het aantal alcoholvergiftigingen onder jongeren (7 april 2015)
Meander Medisch Centrum Amersfoort ziet méér comadrinkers (4 april 2015)
Meer overlast door openbare dronkenschap (2 april 2015)
Omzet horeca stagneert in 2015 (30 maart 2015)
CBS: meer accijnsinkomsten alcohol in 2014 (27 maart 2015)
Ook in Zuid-Holland Zuid toename aantal alcoholvergiftigingen (16 maart 2015)
Latere cafésluiting: 34% meer drankslachtoffers (13 maart 2015)
Drents jeugdonderzoek laat minder jonge drinkers zien (9 maart 2015)
Nederlanders zeggen minder te drinken (5 maart 2015)
Flink meer champagne naar Nederland (4 maart 2015)
CBS: 2014 was beste horecajaar sinds 2008 (27 februari 2015)
In Noord-Brabant tijdens carnaval 165 alcoholvergiftigingen (18 februari 2015)
Meer jongeren in ziekenhuis na te veel drank (16 februari 2015)
Carnaval: gemiddeld meer dan 25 biertjes per persoon (13 februari 2015)
Aandelen alcohol en tabak zijn winstmachines voor beleggers (12 februari 2015)
Heineken besteedt 12-13% omzet aan marketing (11 februari 2015)
Alcoholgebruik leerlingen Noord-Holland Noord tussen 2009 en 2013 gedaald (26 januari 2015)
Meeste brouwerijen verhogen horecapilsprijzen (26 januari 2015)
Biernet: krat bier in één maand 3 euro duurder(19 januari 2015)
Nieuwe alcoholgebruikscijfers leerlingen primair en voortgezet onderwijs (19 januari 2015)
Harde werkers drinken meer (15 januari 2015)
Grensbewoners: 4% bierbestedingen in buitenland (15 januari 2015)
Horecaaanbod wijzigt: minder bruine kregen, meer coffeebars (14 januari 2015)
Amerikaans onderzoek onder niet-drinkende werknemers (12 januari 2015)
Alcoholvergiftigingen Utrecht rond jaarwisseling gestegen (5 januari 2015)
Aantal jonge comazuipers Noord-Holland Noord stabiel (30 december 2014)
65-plussers in Amsterdam Centrum grootste alcoholverbruikers (23 december 2014)
Bierprijs AH en Dirk onder niveau 2012 (22 december 2014)
Drinkende collega wekt ergernis (17 december 2014)
Wijn vaker via internet besteld (17 december 2014)
Verwachting ING: omzet horeca stabiel/licht groeiend, cafés dalend (13 december 2014)
Jaarlijks zo'n 2.900 kankergevallen in Nederland alcoholgerelateerd (11 december 2014)
Goedkoopste bier bij Go Ahead Eagles (8 december 2014)
Nieuwe opzet leefstijlmonitoring (8 december 2014)
Ook in Nederland méér alcoholmsibruik dan alcoholafhankelijkheid (1 december 2014)
Na positief kwartaal weer verkoopdaling bij cafés(28 november 2014)
Henk Krol vraagt kabinet om onderzoek overmatig alcoholgebruik ouderen (19 november 2014)
CBL-onderzoek naleving leeftijdsgrenzen geeft vertekend beeld (19 november 2014)
Nederlanders weten niet hoeveel alcohol er in hun glas zit (19 november 2014)
CBL onderzoek: Naleving leeftijdsgrens door supermarkten sterk verbeterd (18 november 2014)
Vrouwen lopen groter risico op letsel na alcoholgebruik dan mannen (6 november 2014)
Daling aantal alcoholvergiftigingen onder jongeren in Noord-Holland Noord zet voorzichtig door (5 november 2014)
Bieroorlog in supers (5 november 2014)
Nieuwe NDM verschenen (4 november 2014)
Verslaafde werknemers kosten werkgevers 1,9 miljard (1 november 2014)
1 op de 10 mannen bestelt weleens online onder invloed van drank of drugs (30 oktober 2014)
Kosten reguliere verslavingszorg gedaald (24 oktober 2014)
Geen afname comazuipers in regio Eindhoven (24 oktober 2014)
Dronken fietsers lopen bij ongeval vaak hoofdwond op (19 oktober 2014)
Wim van Dalen reageert of DailyMail bericht (16 oktober 2014)
Meer dan de helft van de mysterykids krijgt alcohol mee (14 oktober 2014)
Meer veertigers met Korsakov (9 oktober 2014)
Reactie Van Rijn op HBSC-rapport (9 oktober 2014)
Aantal (jonge) alcoholrijders in 12 jaar gehalveerd (9 oktober 2014)
Aandeel 55-plussers in verslavingszorg stijgt (8 oktober 2014)
Amerikaans onderzoek: mensen drinken meer alcohol op dagen dat ze sporten (3 oktober 2014)
Aantal alcoholvergiftigingen op Spoedeisende Hulp in 2013 onverminderd hoog (3 oktober 2013)
Nachtelijke stadsfietser vrijwel altijd onder invloed (25 september 2014)
Meer wijn dan bier (20 september 2014)
Nederlandse ouderen drinken gestaag meer (9 september 2013)
Cultuuromslag in alcoholgebruik onder Nederlandse jongeren < 16 jaar (8 september 2014)
Cafés hebben geprofiteerd van mooi voorjaar en WK (4 september 2014)
Verschuiving distributie-aandeel bier in horeca (1 september 2014)
40% Friese jongeren van 16 en 17 jaar zegt minder alcohol te kopen/drinken (28 augustus 2014)
Accijnzen op alcohol leverden 1e kwartaal circa 7% meer op (26 augustus 2014)
Steun nieuwe alcoholleeftijd vooral bij niet drinkende jongeren (25 augustus 2014)
Zo'n 12% Utrechters zware drinker (21 augustus 2014)
Heineken profiteert van weer en WK (20 augustus 2014)
Kleine brouwers zijn in trek (20 augustus 2014)
'17-jarige zonder bier roept medelijden met ons op. Wie is er nou sneu?' (15 augustus 2014)
36% Amsterdamse studenten drinkt zelden of nooit (15 augustus 2014)
Metro besteedt aandacht aan STAP-cijfers over alcoholgebruik (6 augustus 2014)
Minder mensen met drank op achter het stuur (5 augustus 2014)
Nederlander zegt gemiddeld 3,3 glazen alcohol per vakantiedag te drinken (31 juli 2014)
Door tal van oorzaken minder discotheken (26 juli 2014)
Bier in detailhandel 8,3% duurder, in horeca 5,3% (8 juli 2014)
Minder zware drinkers onder jongvolwassen vrouwen (3 juli 2014)
Bierafzet daalt met 3,6% (1 juli 2014)
Horeca algemeen omzetstijging, cafés lichte omzetdaling (5 juni 2014)
Wiebes: bier België 4% goedkoper, bier Duitsland 23% duurder (28 mei 2014)
48% ouders laat 16- en 17-jarige kinderen nog drinken (27 mei 2014)
Geen duidelijk beeld comadrinken eerste kwartaal 2014 (27 mei 2014)
Persbericht: Daling aantal alcoholvergiftigingen bij jongeren stagneert (27 mei 2014)
Grolsch ziet verkopen in Nederland stijgen (22 mei 2014)
Meer brouwerijen en meer speciaalbier (18 mei 2014)
Ruim 3 miljoen doden door alcohol in 2012 (12 mei 2014)
Heineken verkocht in eerste kwartaal 2014 méér bier, ook in Nederland (24 april 2014)
39% van de bevolking in Caribisch Nederlands drinkt geen alcohol (11 april 2014)
Voetbalwedstrijd overdag betekent minder geweld (11 april 2014)
Alcohol zorgt voor veel ruzie in relaties (25 maart 2014)
Supermarktpersoneel vaak in een lastig parket (24 maart 2014)
41% drinkt alcohol vóór slapengaan (10 maart 2014)
5.300 patiënten op eerstehulp met alcoholvergiftiging (11 maart 2014)
Fors drugs- en alcoholmisbruik onder PIJ-jongeren (3 maart 2014)
Accijnzen op alcoholhoudende dranken leveren meer op dan 11 jaar terug (3 maart 2014)
Matige omzetgroei horeca behalve in cafés (27 februari 2014)
Verkenning Jeugdgezondheidszorg gepubliceerd (20 februari 2014)
Volume Heineken bier in Europa gedaald (12 februari 2014)
Nu ook bierindex (7 februari 2014)
Wijnverkoop in Nederland gedaald (7 februari 2014)
Werknemers zeggen door de crisis minder te drinken (4 februari 2014)
Eurocare: relatie tussen alcohol en kanker bij burgers onbekend (4 februari 2014)
WHO waarschuwt voor alarmerende toename nieuwe kankergevallen (4 februari 2014)
Alcohol of drugs in 't spel? Dan eerder hermelding huiselijk geweld (3 februari 2014)
Uitgaansgeweld neemt af mede dankzij betere leeftijdscontrole en weigeren dronken klanten (22 januari 2014)
Van Rijn stuurt nieuwe nalevingscijfers leeftijdsgrenzen naar Tweede Kamer; slijterijen scoorden het beste; thuisbezorgers het slechtste (21 januari 2014)
Vaak aanbiedingen bier in supermarkt (15 januari 2014)
RTL-enquête: alcoholwet maakt ouders strenger (30 december 2013)
Enquête BNdeStem: jeugd 16/17 jaar zegt door te zullen drinken (28 december 2013)
Ouders vinden 18+ goede zaak, maar verbieden 16- en 17 jarigen niet te drinken (24 december 2013)
Hoog gebruik alcohol, tabak en ecstasy door partygangers (3 december 2013)
Psychische stoornissen grootste kostenpost in de zorg (28 november 2013)
Amsterdammer rookt drinkt en blowt meer (26 november 2013)
Nieuw jaarbericht NDM: alcoholgerelateerde ziekenhuisopnames stijgen (5 november 2013)
Minder jongeren in Noord-Holland Noord met alcoholvergiftiging naar ziekenhuis (29 oktober 2013)
Daling alcoholverkoop in slijterij en café (22 oktober 2013)
Strengere alcohol-opvoeding: daling risicogedrag (18 oktober 2013)
Probleemdrinken schadelijk voor Europese economieën (11 oktober 2013)
Meeste drankrijders laten geen alcoholslot inbouwen (2 oktober 2013)
Relatief veel drankgelegenheden op de Wadden (28 september 2013)
Verkoop sterke drank flink gedaald (7 september 2013)
Meer dronken fietsslachtoffers in het weekend (29 augustus 2013)
China grootste bierproducent ter wereld (10 juli 2013)
Consumptie alcoholvrij bier groeit sterk (9 juli 2013)
Persbericht: Aantal kinderen met alcoholvergiftiging licht gedaald (21 juni 2013)
Daling van drankritten in Noord-Holland Noord (15 maart 2013)
Meer jongeren en jongvolwassenen met alcoholvergiftiging en alcoholongevallen op spoedeisende hulp (10 maart 2013)
Carnaval en comazuipen (15 februari 2013)
SEH-afdelingen behandelden tijdens jaarwisseling meer patiënten door alcohol dan door vuurwerk (5 januari 2013)