NL EN
DONEER NU!

Alcohol nog steeds gemakkelijk verkrijgbaar voor jongeren onder de 18 jaar

23 juli 2018

Alcohol nog steeds gemakkelijk verkrijgbaar voor jongeren onder de 18 jaar Supermarkten houden zich bij alcoholverkoop het beste aan de leeftijdsgrens

De Universiteit Twente en het Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid STAP hebben in 2017 in 61 gemeenten onderzoek uitgevoerd naar de naleving van de leeftijdsgrens van 18 jaar die geldt voor alcoholverkoop. Getrainde mystery-shoppers van 17 jaar hebben in totaal 2.118 keer geprobeerd alcohol te kopen bij supermarkten, slijterijen, horecagelegenheden, cafetaria’s en sportkantines. Het resultaat was dat bij 42,3% van deze aankooppogingen geen alcohol werd verkocht en de wet dus correct werd nageleefd (1). Deze uitslag is minder gunstig dan die van een in 2016 uitgevoerd landelijk onderzoek (47% juiste naleving) (2), maar opmerkelijk gunstiger dan het resultaat gemeten over de jaren 2013-2015 (30,2% juiste naleving) (3).
Samenvattend luidt de conclusie dat nog steeds 6 van de 10 jongeren onder de 18 jaar in Nederland probleemloos alcohol mee kan krijgen.

Supermarkten scoren het hoogst
De 2.118 alcohol aankopen zijn in 2017 uitgevoerd bij:
*476 supermarkten; resultaat: 288 keer juiste naleving = 60,5%
*266 slijterijen; resultaat: 143 keer juiste naleving= 53,8%
*864 horecagelegenheden; resultaat: 311 keer juiste naleving = 36,0%
*298 cafetaria’s; resultaat: 89 keer juiste naleving = 29,9%
*277 sportkantines; resultaat: 83 keer juiste naleving = 30,0%
Het gemiddelde nalevingspercentage is 42,3 %

Uit het onderzoek blijkt dat supermarktketens Aldi (78,9%), Albert Heijn (74,6%), Deen (72,4%) en Jumbo (71,9%) de hoogste nalevingspercentages hebben. In het uitgebreidere onderzoeksverslag zijn de uitslagen van alle meer dan 10 maal bezochte supermarktketens vermeld (1).

Divers beeld van de naleving bij slijterijen
De verschillende typen slijterijen leveren een sterk wisselend beeld op. Ketenslijter Gall & Gall heeft de hoogste naleving van de alcoholleeftijdsgrens (79,6%). De naleving in borrelshops (kleine slijterijen binnen een supermarkt) is 58,9%. De slijterijen van Mitra en de zelfstandige slijters scoren beduidend slechter, respectievelijk 37,0% en 33,3%.

Horeca doet het in 2017 opvallend beter dan in de periode 2013-2015
De Universiteit Twente en STAP hebben in 2013, 2014 en 2015 in 133 gemeenten mystery-shoppers ingezet waarbij in totaal ruim 5.800 alcoholaankopen zijn uitgevoerd. Uit het rapport hierover (3) blijkt dat de horeca gemiddeld over deze jaren een nalevingspercentage kende van 22,2 %. In 2016 was dit 27% en in 2017 zelfs 36,0%. Hoewel de score nog relatief laag is vergeleken met bijvoorbeeld de supermarkten is er wel sprake van een duidelijke verbetering.

Sportkantines zijn beter af met een schenktijdenbeleid
Vergeleken met de uitkomsten over de jaren 2013 t/m 2015 (toen 15,2 % juiste naleving) is de naleving van de leeftijdsgrens in sportkantines in 2017 opmerkelijk verbeterd (30,0% juiste naleving). Bij 54 van de 277 sportkantines die werden bezocht bleek de bar gesloten vanwege het gemeentelijk schenktijdenbeleid. Als deze kantines worden meegeteld, bedraagt het nalevingspercentage in 2017 geen 30,0% maar 41,4 %. De conclusie is dat gemeenten er goed aan doen om bij het vaststellen van hun schenktijdenbeleid voor sportkantines méér rekening te houden met de tijdstippen waarop jongeren sporten. Het is een zeer effectieve manier om te bereiken dat de leeftijdsgrens van 18 jaar goed wordt nageleefd.

Alcoholverstrekkers die direct vragen naar een ID scoren het beste
De mysteryshoppers die worden ingezet door de Universiteit Twente en STAP noteren na elk bezoek hoe alcoholverstrekkers hebben gereageerd op de aankooppoging. Gebleken is dat het alleen vragen naar de leeftijd van de jonge koper bijna nooit leidt tot een juiste naleving van de leeftijdsgrens. Verstrekkers die direct vragen naar het ID en deze goed controleren (wat de wet voorschrijft) zijn het meest succesvol in het voorkomen van alcoholverkoop aan jongeren onder de 18 jaar.

Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid STAP
Dhr. ir. W.E. van Dalen, directeur
Telefoon: 030-6565041 / 06-53295544

Universiteit Twente
Dr. J.J. van Hoof, Assistant Professor
Telefoon: 053-4896563

Bronnen:
1. Van Dalen, W.E., Van Hoof, J.J. & Van Ginneken, S.B.: De naleving van de alcoholleeftijdsgrens door horecagelegenheden, supermarkten, slijterijen, cafetaria’s en sportkantines in 2017. Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid STAP en Universiteit Twente, 2018.
2. Roodbeen, R., & Schelleman-Offermans, K.: Alcohol- & tabaksverkoop aan jongeren 2016. Landelijke naleving van de leeftijdsgrens van 18 jaar voor de Drank- en Horecawet en Tabakswet. Bureau Nuchter, 2016.
3. Beurden, A.C.J., Vegt, K.R., Van Hoof, J.J., Gosselt, J.F., Van Dalen, W.E. & Van Ginneken, S.B.: De naleving van de alcoholleeftijdsgrens door supermarkten, slijterijen, horecagelegenheden, cafetaria’s en sportkantines in 2013, 2014 en 2015. Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid STAP en Universiteit Twente, 2015.

factsheet-naleving-van-de-leeftijdsgrens-door-alcoholverstrekkers-in-2017-002.pdffactsheet-naleving-van-de-leeftijdsgrens-door-alcoholverstrekkers-in-2017-002.pdf (635 kB)

Persberichten

THEMA'S

Lokaal beleid

Nationaal beleid

Europees beleid

Alcoholmarketing

Feiten en cijfers

Alcohol & Zwangerschap

Alcohol & Jongeren

Alcohol & Kanker

Alcohol & Hersenen

Blurring

Alcohol & Lever

AGENDA

CONTACT

Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid STAP
Postbus 9769
3506 GT Utrecht
T: +31 (0)30-6565041
F: +31 (0)30-6565043
E: info@stap.nl